O bosque dos raposos aforcados, de Arto Paasilinna (traducido do finlandés por Tomás González Ahola).Leva o subtítulo de “Ouro, delincuentes e belezas”. Non se pode estruchar máis o argumento nin a organización da novela. Tamén se estende por tres estados o espazo no que se desenvolven os acontecementos: Suecia, Noruega e Finlandia. A menos que consideremos Laponia como entidade única.
Tres son tamén os personaxes que podemos considerar principais: Oiva Juntunen (o delincuente protagonista), Sulo Armas Remes (o comandante borrachuzas que acabou sendo amigo do primeiro) e a vella koltta nonaxenaria Naska Mosnikoff (que se converterá nunha especie de nai para ambos os dous). Tropezarán con outros personaxes: animais que semellan humanos e humanos que non merecen tal consideración. Pero a todos eles alcanzará o brazo da xustiza (poética).
Arrinca a acción nun barrio de luxo onde vive o delincuente profesional Oiva Juntunen. Ó lector vaille chocar xa de entrada o carácter de estranxeiro na súa casa e o falar coma un carreteiro no seu dialecto savo, marcas que non abandonan o personaxe e que nolo fan familiar ós lectores do país. (A tradución cultural faraos expresarse nun galego occidental, con gheada e seseo. A gramática parda que empregan vén indicando o nivel de encabuxamento que experimentan segundo as situacións). Dende a primeira páxina, o autor non deixa de mostrar a cara agridoce da emigración independentemente do status que teña alcanzado cada personaxe que a sofre.
A novela artéllase en tres partes de desigual extensión. Na primeira atopamos o protagonista preocupado polos cambios que pode sufrir a súa actual vida acomodada. Lograra fuxir da necesidade de traballar para vivir grazas a un roubo máis afortunado ca ben planificado. Levaba uns aniños gozando da vida sen ter que dar pancada, pero agora os seus cómplices ían saír do cárcere e virían reclamar a súa parte. Dun deles desfíxose doadamente cunha argallada que o devolveu ó caldeiro. Mais o outro, o asasino en serie... Decidiu liscar co seu tesouro o máis lonxe posible das gadoupas do seu antigo cómplice e acabou nunha cabana de cazadores nos bosques de Laponia.Tamén coñecemos nesta primeira parte ó comandante Sulo Remes, un brutamontes borrachuzo, sen moita ansia pola vida, con problemas familiares (non goza da simpatía da muller nin das fillas, e con razón), sen moitas posibilidades de ascenso e co ollo axexante so deu superior controlando o seu traballo. Concedéronlle unha excedencia para despois dunhas manobras militares... nos bosques de Laponia.
Cando comeza a segunda parte, xa temos un lugar onde non se espera tropezar con alma viva convertido nunha especie de lugar de encontro dunha morea de xente que parece levada da man dun trasno estrafalario. O delincuente vese na necesidade de defender o agocho do seu ouro duns posibles depredadores cos que non contaba: unha división de artillería pesada, un comandante que decidiu pasar alí a súa excedencia porque cheiraba que había algo que o podía sacar de apuros, un raposo, un policía de bosques...
Nas partes segunda e terceira, a acción vaise centrar case que exclusivamente na relación destes dous personaxes. Tal relación vai pasando por fases sucesivas: encontro, estudo, confianza, engano, hostilidade, colaboración, amizade...
O comandante vaise convertendo na man esforzada e habilidosa que lle falta ó protagonista, e recibirá destes os medios económicos e o gusto para ir meténdose nunha vida de luxo. Tamén realizará o importante papel de intermediario entre o mundo afastado do delincuente fuxido e o mundo civilizado.
A cabana do bosque cobra vida e vai cambiando de fasquía coma un personaxe máis. Pasando do abandono ó luxo, vaise afirmando na ansia pola vida e contaxia o entusiasmo ós seus moradores e ó contorno, coma se fose un oasis vivificador.
Mais as cousas teñen que volver ó rego. Como di o refrán, cada coello ó seu encovo. No bosque quedará Cincocentos, que semella máis cristián ca raposo. Cumprirá puntualmente o rito de marcar a tumba do gato que enterrou segundo o rito animal. Quedarán tamén as tumbas no silencio do bosque...
No derradeiro capítulo, Arto Paasilinna reparte xustiza e dá a cadaquén o seu merecido. Este aspecto parece ser un trazo caracterizador do novelista.
A novela está escrita cun humor que acae ben ós galegos. Fai sorrir, pero toca temas moi serios. Na lapela dísenos que “a súa escrita, limpa e precisa, ten a capacidade de contar de forma cómica as historias máis tráxicas e desconcertantes, que ambienta sempre nunha natureza vista con respecto e amor, e protagonizadas polos seus prototipos de homes finlandeses, algo anárquicos e individualistas”.
Por algún deses temas podiamos atravesar paseniñamente. A saber: o trato indulxente que reciben os delincuentes; as excursións de antigos soldados invasores; os movementos migratorios das xentes que non teñen patria; os baixos fondos da condición humana; as visións tópicas dos países veciños; a vella que se resiste a abandonar o seu hábitat; o sentimento da terra...
____________
Outras recensións:
Ningún comentario:
Publicar un comentario