Lewis Grassic Gibbon: "Canción de solpor"

Imaxe: Irmás Cartoné

Gibbon cóntanos a historia dun anaco de terra escocesa, chamado Kinraddie na novela, e dos seus poboadores dende tempos remotos ata o final da I Guerra Mundial.

A novela estrutúrase en tres partes. O Preludio, de ritmo narrativo lento, serve de presentación da terra e dos seus posuidores dende tempos idos ata os actuais. Coñecemos unha morea de personaxes e algunhas das súas peculiaridades, pero sen chegar ao nivel de desenvolvemento que acadarán na parte central, a Canción. Esta parte subdivídese en catro tramos --Decrúa, Sacha, Sementeira e Colleita-- e céntrase sobre todo na vida de Chris Tavendale (de solteira Guthrie) e do seu contorno. Na terceira parte, o Epiludio, péchase a historia: os que sobreviven tentan sobreporse á desfeita da guerra convencidos de que o seu mundo acabou e o que nese momento comeza vai ser moi diferente, pero non necesariamente mellor.

No miolo dese mundo narrado por Gibbon está Chris Guthrie, a súa familia e a súa pequena granxa. Seguimos os trafegos e os días da protagonista de nena a muller madura. Sufrimos canda ela as penalidades dunha familia numerosa gobernada por un pai moi traballador, pero tamén brután e pouco afectuoso. Asistimos ao esborrallamento desa familia, que comeza co suicidio da nai superada polas penalidades da vida e que decide levar con ela os fillos máis novos, a marcha-fuga do resto dos irmáns e, finalmente, a morte do pai.

Dictiografía

• Lewis Grassic Gibbon, Canción de solpor. Presentación editorial: http://irmascartone.com/canci%C3%B3n-de-solpor.html 
• Canción de solpor, Lecturafilia: https://lecturafilia.com/2018/11/08/cancion-de-solpor/
• "Canción de solpor de Lewis Grassic Gibbon - Fermoso himno aos tempos idos", A Profa, 15-12-2018: http://aprofa.gal/2018/12/15/cancion-de-solpor-de-lewis-grassic-gibbon-fermoso-himno-aos-tempos-idos/
• Daniel Salgado, "De como o rural escocés se asomou ás turbulencias do século XX", Sermos Galiza, 22-10-2018: https://www.sermosgaliza.gal/articulo/cultura/rural-escoces-asomou-turbulencias-do-seculo-xx/20181018114316072939.html

__________________________
Lewis Grassic Gibbon, Canción de solpor. Compostela, Irmás Cartoné, 2018. Trad. Celia Recarey Rendo.

Avelina Pérez: "Ás oito da tarde, cando morren as nais"

A liberdade dos nosos soños non debe renderse á lóxica do teatro.

As pantasmas dos seus soños non deben fecharse nos límites da escena.

Imaxe: Blog Edicións Xerais

Ábrese o pano do texto  con esta cita de Insultos ao público, de Peter  Handke, autor ao que Avelina Pérez homenaxea con esta peza.
A sala convértese en escenario e, no escenario, a actriz actuará como espectadora ata o remate do espectáculo co apagado das luces no patio de butacas.
Os personaxes que forman o colectivo do público semellan vivir fóra de si mesmos. Soltan frases sobre as súas vivencias, frases que manifestan sistematicamente a frustración que os goberna  e cargan sobre a actriz a responsabilidade de lles dar sentido ás súas vidas, que sexa a actriz quen  apañe a pataca quente, que para iso pagaron entrada.
A actitude da actriz non acepta converterse nesa nai desaparecida do público e, con palabras máis diplomáticas, acaba por lles dicir que cadaquén se ature a si mesmo.
O público encárnano individuos sen personalidade, ridículos nas súas pretensións. A actriz non goza do pracer de actuar porque o espectáculo verdadeiro está na actuación do público, nel está o centro da acción.

Dictiografía

• Páxina web de AveLina Pérez: http://www.avelinaperez.com/#
• Sobre "Ás oito da tarde, cando morren as nais", en contextoteatral.es: http://www.contextoteatral.es/asoitodatardecandomorrenasnais.html
• Ás oito da tarde, cando morren as nais, no blog de Edicións Xerais: https://blog.xerais.gal/2019/novidade-as-oito-da-tarde-cando-morren-as-nais-de-avelina-perez-un-canto-coral-sustentado-no-absoluto-baleiro/
• "Visión irónica do teatro", en erregueté. revista galega de teatro: https://erreguete.gal/2019/05/02/editadas-as-obras-ganadoras-dos-premios-rafael-dieste-manuel-maria/

Noticias sobre Peter Handke, enriba citado:

• Héctor J. Porto: "Peter Handke, un escritor tan arriesgado como incómodo", La Voz de Galicia, 10-10-2019: https://www.lavozdegalicia.es/noticia/cultura/2019/10/10/peter-handke-escritor-arriesgado-incomodo/00031570709664675999901.htm 
• Mónica Zas Marcos: "Cinco libros de Peter Handke [...]", eldiario.es, 10-10-2019: https://www.eldiario.es/cultura/libros/Libros-Handke-Nobel-carnicero-balcanes_0_951205390.html
• Daniel Salgado: "Os editores galegos do libro maldito de Peter Handke", Sermos Galiza, 15-10-2019: https://www.sermosgaliza.gal/articulo/cultura/editores-galegos-do-libro-maldito-peter-handke/20191014172438085216.html
• Daniel Salgado: "Só un Peter Handke en galego", Sermos Galiza, 10-10-2019: https://www.sermosgaliza.gal/articulo/cultura/so-peter-handke-galego/20191010171727085077.html

 ________________________________________________
Avelina Pérez: Ás oito da tarde, cando morren as nais.Vigo, AGADIC / edicións Xerais, 2019. Premio Álvaro Cunqueiro para textos teatrais 2018.

Personaxes: 3 mulleres e 3 homes, repartidos en dous grupos: público / actriz.

Robert Seethaler: "Unha vida enteira"

Cóntanos a vida de Andreas Egger. Unha vida enteira que aparece sintetizada nun parágrafo inzado de verbos:

Segundo a partida de nacemento, que ao seu xuízo non valía nin a tinta do selo, Egger tiña setenta e nove anos. Aguantara máis do que cría posible, e en termos xerais podía estar satisfeito. Sobrevivira á súa infancia, á guerra e a un alude. Nunca estivera tan mal que non puidese traballar, abrira unha cantidade incalculable de buracos na rocha e probablemente cortara árbores dabondo para alimentar durante un inverno as estufas de toda unha cidade. A súa vida pendera moitas veces dun fío, entre o ceo e a terra, e durante os últimos anos como guía turístico aprendera máis das persoas do que podía abarcar. Que el soubese, non cargaba con ningunha culpa digna de mención, e nunca caera nas tentacións do mundo: as borracheiras, as prostitutas ou a gula. Construíra unha casa, durmira en infinidade de camas, cortes, caixas de camións e unhas cantas noites mesmo nun caixón de madeira ruso. Amara. E intuíra ata onde podía levar o amor. Vira dous homes camiñar pola Lúa. Nunca estivera no apuro de crer en Deus, e a morte non lle daba medo.

Imaxe: culturagalega.org

O parágrafo segue algo máis, pero xa con detalles que lle poñen ramo a todo o anteriormente dito. Andreas Egger, malia non queixarse, non tivo moito que lle agradecer á vida. Sen pais que termasen del, acaba na casa dun tío que o trata con crueldade. Unha malleira déixao coxo e condiciona o seu negro futuro. Como compensación, a natureza dótao dunha grande fortaleza física e mental que lle vai permitir sobrevivir malia as precarias condicións que marcan a súa existencia. Velaí o único triunfo na vida de Andreas Egger, a súa capacidade de resistencia.

Cando o seu corpo alcanza un tamaño que lle permite defenderse do seu escravizador, Andreas enfróntase a el, abandónao e comeza a andaina vital en solitario nun mundo inhóspito e nun contorno social hostil. Nin o medio nin a sociedade regalan nada. Andreas pagará en todo momento co esforzo necesario para seguir resistindo.

Seethaler cóntanos a vida enteira do protagonista escollendo etapas clave do seu desenvolvemento: nenez desgraciada, morte da parella embarazada baixo un alude, traballo no teleférico, recrutamento para a guerra, campo de prisioneiros, retorno e cambio de traballo e, derradeiramente, reencontro coa natureza. Malia non estenderse en detalles, a vida non curta de Andreas Egger queda completa ante os ollos do lector. Unha vida tan sinxela como dura, sufrida dignamente en soidade, narrada coa brevidade que lle corresponde ao home de poucas palabras que é o personaxe de Andreas Egger.

Fálase d' Unha vida enteira en Lecturafilia: https://lecturafilia.com/2019/02/15/unha-vida-enteira/
_____________________________
Robert Seethaler, Unha vida enteira.Cangas, Rinoceronte Editora, 2018. Trad. Moisés Barcia.

Francesco Marciuliano: "Podería facerlle pis enriba e outros poemas de gatos"

Imaxe: Lata de sal

Un libro escrito por quen sen dúbida sente un gran amor polos gatos e que lle resultará de agradable lectura a quen guste da compañía destes animaliños. Atoparase con escenas que lle parecerán familiares porque a obra vai contando poeticamente feitos e actitudes destes felices felinos.

A obra artéllase en catro partes (Familia, Traballo, Xogo, Existencia) que conforman outros tantos eixos temáticos. Unha brevísima introdución dá a idea xeral do poemario: cando un gato entra na vida dun humano convértese no seu xefe. O texto vai acompañado de simpáticas fotografías de gatos de varia pelaxe.

A voz de F. Marciuliano traduce para linguaxe humana os sentimentos, afectos, desafectos, problemas, beneficios... que xorden na relación dos felinos cos bípedes. Relacións que non sempre son amorosas, desinteresadas ou cordiais. Aos humanos, por exemplo, moléstalles esa teimosía dos gatos por marcar territorio, ou a desorde que causan os seus xogos, ou que esfarrapen o sofá, ou que desfagan a cama, ou que lles rouben o seu espazo favorito. Os gatos, pola contra, non levan ben que os bañen, nin que os desparasiten, nin que entren competidores na relación. E aínda levan peor que os castren.

Así e todo, os gatos esfórzanse por entender os humanos e consideran que paga a pena ter un bípede por mascota.
_____________________
Francesco Marciuliano: Podería facerlle pis enriba e outros poemas de gatos. Madrid, Lata de sal, 2015.