O Garaxe Hermético. Verne imaxinado

Verne imaxinado é unha obra colectiva realizada polo alumnado do Garaxe Hermético (Escola

Profesional de Banda Deseñada e Ilustración). Reúne un mollo de sete pequenas historias que reinterpretan o universo verniano.

Explican na introdución o sistema de traballo: “Equipos formados por alumnos e alumnas repartímonos o traballo ao longo de todo o proceso creativo”.

A través das sete historias, o lector recoñece o Verne máis universal e mergúllase nas que foron ou puideron ser as súas fontes de traballo e inspiración. Esas minihistorias son:

1. “O cego”:  Verne está a sufrir unha crise de creación cando sabe do falecemento de Amandine Aurore Dupin (George Sand). Lembra como foi o seu encontro con ela e como lle serviu de inspiración a autora e a novela Laura, viaxe a través do cristal. Nesa obra inspírase a novela verniana Mistress Branican (única de protagonismo feminino).  Como di o protagonista desta pequena historia: “Ao cego de nada lle vale o espello”, pero nel latexa outro tipo de vida que paga a pena. “O cego” tamén é unha homenaxe aos cambios sociais logrados grazas á loita feminista
2. “O vello”: Un vello capitán retirado cóntalle a Verne a historia que provocou o seu odio irredutible contra os ingleses. Despois de despedirse para continuar a viaxe, o escritor anota o nome: Nemo.
3. “A illa”: Unha illa que navega como un globo; un enxeñeiro que traballa para gobernos que paguen as armas de destrución masiva que deseña e constrúe… Ao capitán que recollen parécelle que lle fan  perder á arte da guerra o que podía ter de heroico, pero acabará por comprobar que  “é tráxico descubrir que non podemos confiar na palabra dos poderosos”. Esta minihistoria é unha homenaxe á novela A illa misteriosa.
4. “A aposta”: Lémbranos A volta ao mundo en 80 días. Unha aposta perdida e unha vida salvada dálle a Verne o título da novela.
5. “A mesa”: Uns ladróns entran na casa do escritor, que xa non está en activo; descobren a mesa do sabio Salomón, que segue amosando mundos novos e misteriosos que poñen en fuga os ladroeiros pero encabuxan a un vello Verne que xa non os vai novelar.
6. “Os peixes”: Un barco de pesca marcha para o mare de Terranova. Os mariñeiros manifestan desconfianza porque un deles meteu a bordo un animal con pelos. Pero os malos agoiros non se cumpren: cargan o barco a tope e, ademais, os peixes traen no ventre cupóns de lotería. Regresan á casa contentos coa súa boa sorte.
7. “O buzo” (sic): historieta protagonizada polo propio Nemo, preso no afundido Nautilus vixiado por unha lura xigante; fala en pasado e non ve o seu rostro no espello.

No seu conxunto, os relatos son de agradable lectura e contemplación. Só resultan un pouco magoantes algunhas grallas lingüísticas, doadas de arranxar e que non restan ningún valor a estes estupendos traballos. As historias recrean e interpretan o universo verniano e a súa simboloxía e, asemade, desenvolven unha temática propia que vai na liña da reivindicación da igualdade entre as xentes e os pobos, da vida digna e en paz, da valoración da ciencia e mais da imaxinación.

---

O Garaxe Hermético, Verne imaxinado. Deputación de Pontevedra, 2016.

David DiGilio/Alex Cal, Vento do norte

A historia sitúase na cidade de Lost Angeles. O mundo leva máis de douscentos anos cuberto de neve. A

Imaxe: El Patito Editorial

xente tenta sobrevivir como pode, mais nin sequera nunha situación apocalíptica faltan os conflitos. Como resume un dos personaxes (Mulligan, o científico considerado tolo), “en todo este tempo sobreviviron tres cousas: as cascudas, as putas e os ditadores. Aquí temos das tres... Pero algúns queremos cambiar”. Este desexo de cambio, máis ou menos consciente, é o que move a historia que escribe DiGilio e debuxa Alex Cal.

Nesta situación catastrófica xorden dous mundos antagónicos: o dos que sobreviven solidariamente na superficie (os proscritos) e dos seguidores do líder abusón e ditador que controla os medios de produción de calor (os preeiros, que viven baixo terra). Cae de seu que quen ten o ben máis necesario e prezado en calquera situación ten tendencia a procurar o sometemento do resto da humanidade. A situación non cambia mentres os proscritos non presentan batalla e gañan. A xustiza volve ao seu rego. No camiño quedan moitos caídos, entre eles os líderes. A historia cóntalla a nai ao fillo póstumo daquel proscrito que deu a súa vida en defensa da liberdade e preséntalla como lección para vivir en comuñón coa natureza.

Falan da obra

• Vento do norte: presentación editorial.
• El rincón de Cal: noticia da publicación de Vento do norte.
• Blog Banda Deseñada Cómics: recensión de Vento do norte.
• BDteca, “La bandeira en un cómic USA”.

---

David DiGilio/Alex Cal, Vento do norte. Santiago de Compostela, El Patito Editorial, 2010.

Paco Roca. Engurras

Imaxe: El Patito Editorial

A novela gráfica Engurras é unha homenaxe ós vellos. Céntrase na figura de Emilio, antigo director de sucursal bancaria, a quen o alzhéimer lle vai comendo o sentido ó tempo que a paciencia do fillo e da nora.

Intérnano nunha residencia de anciáns. Emilio, mal que ben, vaise afacendo a este novo fogar. Fai amigos, déixase levar por algún deles e vive aventuras propias de neno traste. Nos momentos de lucidez amósanos unha visión crítica e amarga dunha situación que, se hai sorte, nos tocará vivir algún día.
Emilio padece alzhéimer, pero na novela gráfica recóllese un amplo abano de alifaces propios da senilidade. Mesmo hai un andar na residencia ó que todos miran con receo, porque é a onde levan ós que non se poden valer. E de aí non se retorna.
Mais non todo é amarguexo da vellez. Os personaxes rezuman tenrura, experiencia, desconfianza, pillería e ansia de vivir. Teñen unha capacidade de prestar axuda ó compañeiro digna de admiración.

Imaxe CRTVG

Tampouco se lle aforran ó lector os aspectos comerciais das residencias de anciáns nin os remorsos das familias cando deciden internar os seus vellos neste tipo de aloxamento.
De entre os personaxes cómpre salientar a Miguel, compañeiro de cuarto de Emilio. Será o seu cicerone na residencia, quen o guíe por esa casa tan grande na que Emilio se sente perdido, quen lle conte a historia resumida dos residentes cos que se van atopando e quen lle explique o valor dos xestos aparentemente carentes de sentido.

Falan da obra:

• La cárcel de papel, “Novedad de El Patito Editorial”.
• Blog biblioteca IES Frei Martín Sarmiento: “Engurras-Paco Roca”.
• Club de lectura Nós tamén navegar.
• Culturagalega.org: noticia sobre a versión cinematográfica.
• Presentación editorial.

---

Paco Roca, Engurras.Santiago, El Patito Editorial, 2012.

François Rivière / Solidor. Morte no Nilo

Imaxe: El Patito Editorial

O detective Hércules Poirot investiga o asasinato de Linnet Ridgeway, moza fermosa e rica, que aparece morta no seu camarote cando estaba de lúa de mel nun cruceiro polo río Nilo. A Poirot chóvenlle os sospeitosos, comezando por Jacqueline de Bellefort, que seguía os pasos da parella porque a súa antiga amiga Linnet lle roubara o noivo cando estaba a piques de casar. Como resulta habitual nas novelas da “raíña do crime”, a situación complícase a medida que avanzan as pescudas, a investigación torna sempre ó punto de partida e os datos cos que se contan non sinalan a ningún culpable concreto. Como nos sinala Naomi no blog A Casa Torta

“Jacqueline de Bellefort não se conforma por perder Simon Doyle para Linnet e passa a seguir o casal pelo mundo, mas não é a única a bordo do vapor S. S. Karnak com motivos para matá-la. A Poirot e Race [coronel británico que colabora con Poirot nesta ocasión]  cabe descobrir quem são, quais os motivos e as oportunidades dos demais passageiros: um arqueólogo italiano; uma dama arruinada e o filho dândi; uma aristocrata esnobe, sua enfermeira e uma prima empobrecida, um psiquiatra austríaco; o curador norte-americano da falecida; um jovem advogado inglês; a criada francesa da vítima; um jovem comunista que desdenha a burguesia ociosa a viajar num cruzeiro pelo Nilo no mesmo navio que ele”.

Pero as pequenas células grises de Poirot -que nunca están de vacacións- acaban por atopar o fío que desenlea a meada. O desenlace, aínda máis tráxico do esperable, sorprende a todos menos ó detective, que ten a virtude de se atopar sempre no lugar e momento axeitados: “Humm... Paréceme que lin o seu destino a primeira vez que a vin naquel restaurante do West End” (p. 50). Refírese a Jacqueline quen, malia a súa perda progresiva da estabilidade emocional, remata por se converter en administradora de xustiza e derradeira vítima desta historia.

Viñeta: Morte no Nilo.

O lector da versión de Rivière e Solidor gozará do esencial da novela de Agatha Christie e permitirase, ademais, o luxo dunha interesante viaxe polo antigo Exipto.
É de interese a recensión crítica de  M. Galea (ubcfumetti.com). Coméntase nela a adaptación italiana da novela de Agatha Christie, e nunha exposición moi razoada expóñense as dificultades que a novelista inglesa presenta para este tipo de cometido, chegando á conclusión de que a banda deseñada non é un medio axeitado para o desenvolvemento das novelas desta autora. Fundaméntase esta afirmación nas seguintes características:

• Agatha Christie faille “trampa” ó lector, ó non gozar este do mesmo nivel de información cós personaxes das súas historias;
• as novelas desta autora son moi prolixas e estáticas; os personaxes falan sempre, con uns e con outros;
• e no remate do balume de informacións, o detective ordena o caos e atopa o culpable.

Viñeta: Morte no Nilo.

Por estas razóns, a M. Galea parécelle un desafío case que imposible levar a novela á banda deseñada; polo excesivo peso da palabra na obra de A. Christie.

Sitiografía

• Presentación editorial de Morte no Nilo.
• Trafegando ronseis: Agatha Christie en galego.
• A raíña do crime en bd (Galicia Hoxe, 05-02-2011).
• A Casa Torta: Agatha Christie en quadrinhos.
• A Casa Torta: Agatha Christie, 120 anos.
• Lembranza especial de Agatha Christie pola editora brasileira.
• Tajmahalcomics: recensión á edición en castelán.
• Agatha Christie na banda deseñada.
• Argumento da novela de Agatha Christie.
• M. Galea, recensión sobre a obra de Agatha Christie en ubcfumetti.com.

---

François Rivière / Solidor, Morte no Nilo. Santiago de Compostela, El Patito Editorial, 2011.

ACTIVIDADES 
1. Globos furados.

Etiquetas: banda_deseñada, Agatha_Christie, Morte_no_Nilo, Rivière, Solidor

Manolo López Poy e Miguel Fernández. Mamed Casanova. O fillo da furia

1. Comeza esta novela gráfica co primeiro plano do perfil dun vello e canso Mamed Casanova, alias Toribio. Póñeno fóra do penal, onde botara os últimos 25 anos da súa vida. Metérano na cadea con 22. Pouco se sabe del des que foi posto en liberdade. A novela recrea aqueles anos nos que a forza bruta de Toribio amedrentara veciños, alcaldes, cregos e forzas de orde da comarca ortegana e amargara a vida da súa pobre nai.
O Casanova d’ O fillo da furia é un mozo de mal xorne e descomunal forza, sen medios nin sorte na vida, pero que tampouco acepta resignadamente a situación que lle tocou vivir.
Gustáballe moito a boa vida e pouco o traballo. En cuestión de mulleres, tamén apuntaba alto. Como nin sequera tiña medios para intentar facerse rico na emigración, optou polo bandoleirismo: se cadra a única actividade para obter os maiores beneficios co menor esforzo.
Pero o país é unha vaca fraca da que pouco se podía tirar. Os delitos de Mamed Casanova, sacando os asasinatos que lle apoñen, dan pena: róuballe o traxe a un morto, asalta algunha reitoral, fai a colecta a punta de pistola nunha misa... A morte da criada do cura posiblemente llo cargaron na conta por ser menor de idade, aínda que non fose obra súa. Acabou condenado á morte. O rei Afonso XIII conmutoulle a condena por cadea perpetua logo de que a nai lle pedira clemencia cando o monarca visitou a catedral de Compostela. Cumprida a condena, perdéuselle a pista. Pero esta é outra historia.
2. O que debía intranquilizar a sociedade selecta do seu tempo non eran tato as “fazañas” que lle atribuían coma o desexo manifesto de fuxir da súa condición social. Que un morto de fame pretendese emparentar con alguén da boa sociedade suporía o esborrallamento da orde no mundo. Un individuo coma Mamed Casanova, pobre e bastardo, só tiña tres saídas na vida: resignarse a traballar coma un escravo para malcomer, arriscarse na aventura da emigración ou botarse ó monte. As poucas opcións das clases desfavorecidas e o desprezo que por elas sentían os acomodados queda maxistralmente debuxado nesta novela gráfica.
3. A vida de Casanova coincide con momentos convulsos da nosa historia de finais do século XIX e do primeiro terzo do século XX. O noso protagonista padece os acontecementos, pero non semella ser consciente de pertencer ó colectivo dos perdedores da historia. Pola contra, a nai si que se decata de estar vivindo nunha abafadora sociedade clasista: “¿Pensas logo que ti vas poder con eles?” (p. 30). Os “señoritingos” fan a política de casino propia da Restauración e moven todos os seus recursos para que ninguén ouse rebaixarlle os privilexios: “Se os fillos dos labregos e dos mortos de fame poñen os ollos nas nosas fillas, un día sentarán a cear nas nosas mesas” (p. 29). O desprezo que senten polas clases baixas patentéase neste relato.
A xustiza da época era concibida como escarmento e non como árbitro de convivencia social. A fame e os malos tratos ían asociados á condición de reo. A fame tamén estaba instalada na casa de labregos e mariñeiros. Contra a fame aínda quedaba a esperanza da emigración, pero contra a xustiza non había moito que facer. María Casanova mendígaa para o seu fillo.
4. Os personaxes desta novela gráfica podemos encadralos en tres grupos. Por un lado, os membros da sociedade que frecuenta o casino, incluídos os administradores de xustiza, ós que lles podemos sumar os membros das forzas da orde, que proceden dun estamento pero serven a outro. Doutro lado, a xente do común (labregos e mariñeiros), grupo ó que pertence o noso protagonista, a nai e algún outro personaxe individualizado como Balseiro ou o mesmo cura.
Ambos os dous grupos desempeñan no relato un labor coral. Dos personaxes principais, o lector percibe o carácter simple, brutal e arroutado do protagonista, a maldade de Balseiro pero, sobre todo, destaca a fortaleza de María Casanova.
5. Sitiografía:

• Demo Editorial: presentación de O fillo da furia na biblioteca de Ortigueira.
• Jaureguizar comenta a novela gráfica en El Progreso (31-08-2010).
• Trailer promocional de Demo Editorial.
• Alfredo Pardo, “A fascinación do bandido Casanova nun cómic”, A Nosa Terra (10-12-2010).
• Alita News repara na figura da nai de Mamed Casanova.
• Mercado Galego: artigo e ligazóns de interese.
• Diana Mandiá, “De bandido a heroe de cómic”. El País, 09-09-2010.
• Manuel Arroyo, “Tras los pasos de Mamed Casanova, el célebre bandolero ortegano”. Artigo biográfico e vídeo de ruta turística.
• Hemeroteca de La Voz de Galicia: noticia breve do bandoleiro.
• Hemeroteca de ABC.
• Salvador Rodríguez, “Mamed Casanova, el último golpe”,  Suplementos de La Opinión de A Coruña.

---

Manolo López Poy e Miguel Fernández , Mamed Casanova. O fillo da furia. Demo Editorial, 2010.

Etiquetas: López_Poy, Miguel_Fernández, banda_deseñada, novela_gráfica, O_fillo_da_furia