28.7.11

...excepto las noticias militares

Seica se vai catalogar e dixitalizar o arquivo do centro territorial de TVE en Galicia. Lémolo na reportaxe de Xosé Manuel Pereiro, "Galicia enlatada", El País 22-07-2011.
Á parte do valor documental, gardan outros valores de difícil catalogación. Por exemplo, aquela media horiña (creo que, máis ou menos, era o que duraba) de desconexión territorial no que se podía escoitar e ver falar en galego nunha televisión era moito máis do que podía ter soñado calquera galeguista histórico. ¡E aínda en tempos de Franco! Dende aquelas, a situación mudou nalgúns casos para bencísimo e noutros para todo lle cómpre.
Mais o que resulta salientable dende o aspecto social da lingua é a estrañeza do presentador Xoán Barro:
"Lo que más me extrañó era que en lo que entonces se llamaba Panorama de Galicia se emitía todo en gallego, excepto las noticias militares". "Es que como muchos vienen de fuera...", le explicó mucho después el que fue primer director del centro, Eugenio Pena.

Imaxe de finzioni.

18.7.11

Me he enamorado del gallego

Desta volta reparamos na crónica que Xurxo Salgado publica en El Mundo (17-07-2011) sobre os cursos de verán para estranxeiros do ILG e a USC. Agradécese o título, o sentimento, a emoción... e outros resultados máis tanxibles como traducións e creación de obras de xentes alóglotas neste noso vello idioma. Se consultamos calquera catálogo bibliográfico non resulta difícil atopar apelidos estraños para este recuncho do mundo. Grazas a todos eles, especialmente por non se sentiren traumatizados por la imposición del gallego. Actitudes coma as descritas na crónica reconcilian a calquera coa vida e co mundo. Os falantes adoitan establecer coas linguas algún tipo de relación afectiva; é algo que recoñecen ata os sociolingüistas da FAES. ¿Cal sería a situación se todos os indíxenas e trasterrados amosasen unha actitude semellante coa lingua propia de Galicia? Nestes tempos cómpre botarlle imaxinación.
Que un alóglota se debruce sobre a lingua dun resulta ilusionador. Así e todo, este blogueiro considera que para a boa saúde dunha lingua non é imprescindible a proxección exterior. ¿Cantos idiomas haberá no mundo absolutamente descoñecidos fóra da súa sociedade ou que, como moito, resultan algo familiares ós veciños máis próximos? E non por iso pensamos que sexan linguas inútiles nin anormais nin atavismos...
Os estudantes da foto seguro que non o pensan, mais por estes lares haberá quen os considere tolos ou algo peor.

15.7.11

...en castellano, que es el idioma de la patria

Daniel Salgado, "Prohibido rodar cine en gallego", El País 15-07-2011.

A reportaxe relátanos un feito que parece tirado da noite dos tempos e sería unha anécdota para sorrir se a mentalidade que creou a situación que se nos conta non estivese aínda viva. O protagonista da noticia comenta asombrado que causase máis problemas coa autoridade unha curtametraxe que falase en galego ca unha obra que criticase máis ou menos abertamente o sistema. É dicir, que a opción lingüística era máis subversiva cá ideoloxía.
Hoxe en día confiamos en que non nos citará a policía polo único delito de pórlle a banda sonora a unha película na nosa lingua. Mais non confiemos demasiado, por se acaso. Hai recursos máis sutís que pasar pola comisaría. Lembremos que está  en vigor un decreto que só lle concede ó galego o 33,33% de uso. Se cadra é único no mundo, porque non coñecemos máis casos de que os encargados de promocionar e pór en valor un idioma limiten o seu uso no seu propio territorio. Igual é que non o temos lido ben.
Tornando ó consello do "gris", debemos dalo por bo. Especialmente se se acompaña dunhas rotundas losqueadas. Pero... sabemos que a patria á que se refire apareceu despois das linguas (en plural) e que a pervivencia das linguas non desestabilizou a continuidade da patria. Máis aínda, polo mundo adiante hai patrias máis vellas e con máis linguas cás que podemos atopar na Península Ibérica e que tamén nos gañan en anos de convivencia en paz e que amosan mellor nivel de vida e desenvolvemento.
Se cadra, os seus cidadáns só teñen "gris" o cerebro.

Etiquetas: , , ,

11.7.11

Mudar o ensino da literatura

Damos coa noticia na sección de Educaçâo do Público. Non é unha idea absolutamente novidosa, pois xa temos visto traballos parciais enfocados dende a perspectiva descrita no xornal ligado; pero, ata onde sabemos, pensamos que é unha idea aínda por desenvolver. Desexámoslle toda a sorte do mundo no proxecto, e esperamos non sexa esta ocasión das de ver pasar o sol pola porta.
Descoñecemos se os galeguiños andamos nesta baila, pero viríanos ben andar nela, porque serviría, como mínimo, de terapia. Dende vello contamos cunha literatura máis paneuropea do que moitos dos nosos indíxenas coidan. Mesmo tropezamos con autoridades que cren imposible un achegamento á literatura universal dende a nosa lingua...

5.7.11

Noticias de literatura-107. Xuño 2011

Rubén Martínez Alonso fala da novela 1980 (ano cero):
"A hipocrisía contaxiarase entón ó eido público dende o privado, ás relacións sociais, porque os individuos xa non son capaces de concibir un mundo sen mentiras, falsidades, sen praceres colectivos que satisfagan á masa, ó tempo que impiden a realización do suxeito, do singular, do ego". É unha das reflexións do protagonista de 1980 (ano cero), a primeira novela de Rubén Martínez Alonso (Galicia Hoxe, 21-06-2011).
Miro Villar fala de literatura e do seu poemario As crebas:
As Crebas repara en perdas emocionais, vitais pero tamén eriais como a desaparicióncultura vencellada ao mar. "Hai moito de saudade neste libro. Son perdas no mundo dos afectos pero tamén de actividades como a carpintería de ribeira que van esmorecendo e cambiando noutra dirección. Así, por exemplo, o mundo da pesca musealízase e aparece ás veces só como un decorado", sinala Villar (Galicia Hoxe, 22-06-2011).
Artigo de Luis Cochón, “As crebas náufragas”, Galicia Hoxe 23-06-2011, sobre o poemario de Miro Villar.
Manuel Portas, Un dedo manchado de tinta: artigo de Montse Dopico sobre o autor e a súa obra (Galicia Hoxe, 22-06-2011);
Polas páxinas deste libro desfilan, a partir das fantasías dun aspirante a escritor, as vidas de Alberte, funcionario municipal que se mergulla nos arquivos na procura de respostas para un fillo de emigrante; Malulú, vendedor ambulante senegalés que se encontra cunha muller galega, María, e que é socialmente condenado por ser quen é; Carme, que se debate entre a súa filla e o seu amor polo home encarcerado acusado de violala; Cristina, nai e sindicalista incansable e Chus, investigadora que se enfronta a unha trama de corrupción con recualificacións de terreos.
Elías Portela / Elías Knörr entrevistado no Galicia Hoxe (23-06-2011):
O escritor e lingüista Elías Portela (Cangas, 1981), considerado un dos tres autores máis destacados da poesía islandesa baixo o pseudónimo de Elías Knörr, é unha illa en expansión.
Xavier Rodríguez Barrio, entrevista en Galiciaè (22-06-2011) por mor da publicación de Calado Testamento:
O título foi este desde o principio, nalgún mometo tivo outro, pero acabou chamandose Calado Testamento, porque ao chegar aos 50 anos hai que facer balance: balance de vida, da terra, de Galicia... Balance mesmo no amoroso, do familiar, sobre a inocencia de outros tempos. Un resumo vital. A palabra “testamento” pode que teña connotación oscura, pero o que se pretende é facer balance sobre estas propiedades inmateriais. Cando fas un testamento é algo que non se vai abrir ata que morras. Así que facendo uso da metáfora, falo de vivenzas caladas as que xorden no libro. E están aí para quen queira lelo ou escoitalo porque insisto en que é máis importante recitar estes poemas que o que os lean. Prefiro recitar, ou mellor dito: decir os poemas porque é un contacto directo coa xente.
Kiko Neves fala con Montse Dopico sobre a súa última novela:
"Ponteareas, ano mil novecentos oitenta. A ditadura seguía no seu máximo apoxeo: un alcalde falanxista, unxido dende o ano anterior por unhas eleccións tramposas ou democráticas (ao longo dos anos sigo sen entender as diferenzas), e un párroco de sotana negrísima e verbo de veterano ex combatente eran as referencias de poder e de cultura". Son palabras do narrador e protagonista de O día que morreu Steve Macqueen. Unha novela de Xabi Ribax, o novo libro de Kiko Neves (Galicia Hoxe, 24-06-2011).
Agustín Fernández Paz fala de Non hai noite tan longa:
Gabriel Lamas e Agustín Fernández Paz teñen máis ou menos a mesma idade. Ambos padeceron a ditadura franquista, aínda que as súas biografías foron distintas. O protagonista da novela ten 50 anos cando regresa en 2002 a Monteverde, a súa vila natal, despois de tres décadas en París. Aínda non sabe moi ben por que cruzou a fronteira dos Pireneos en 1972, deixando o seu pai no cárcere por un delito que non cometera, nin por que regresa. Non é soamente para soterrar a súa nai. Ten unha conta pendente co seu pasado: facer xustiza e limpar a memoria do seu pai (Xornal de Galicia, 24-06-2011).
Fina Casalderrey, cociñeira de historias”, artigo de Xavier Senín en El País (26-06-2011):
En apenas 20 años publica medio centenar de libros, algunos de los cuales se pueden leer en todas las lenguas de la península ibérica y también en francés, inglés, italiano y coreano. Y todo eso desde la humildad, que la lleva a reconocer que hay muchas cosas que no sabe y, sobre todo, su deseo de seguir aprendiendo de los libros, de la naturaleza y de los demás. Le gustaría haber hecho cosas que no hizo y saciar aquella vieja escasez de lecturas, tapar ese vacío que no se llena con nada, como si fuese un tiempo de desamor.
Marga do Val preséntanos A cidade sen roupa ao sol:
(...) gran parte dos poemas d­esenvólvense na urbe tudense, na que a autora pasou “a meirande parte da infancia” e que ela converte a través das letras “nunha especie de metáfora. “Simboliza certo tipo de prisión, coma se eu fose unha especie de Rapunzel”. “Unha prisión desde onde se poden observar vieiros de liberdade que busco co que escribo”, explica a autora (Xornal de Galicia, 29-06-2011).
Atlántico Memoria Audiovisual presenta dous traballos sobre a nosa historia: “Para contar a Historia moderna é necesario, engade Durán, “coñecer con profusión tanto os acontecementos previos e iniciais que xeran o seu desenvolvemento, como a biografía dos seus protagonistas principais” (Xornal de Galicia, 29-06-2011).
Manuel M. Barreiro presenta A novísima dereita e nós: ”analiza neste ensaio os dous primeiros anos de goberno-Feijóo” (Xornal de Galicia, 29-06-2011).
Yolanda Castaño entrevistada en El Mundo (01-07-2011) por mor da presentación de Cociñando ao pé da letra (Galaxia). A entrevista repasa a traxectoria poética da autora.
Polaqia di adeus:
Surgieron como alternativa a un yermo panorama del cómic gallego donde sus trabajos no tenían cabida. En 2001 un grupo de jóvenes optaron por unirse y autoeditar su talento. Hoy, diez años después, el colectivo Polaqia ha logrado traspasar fronteras, ha sentado las bases del panorama actual y sobre todo y más importante, ha conseguido el objetivo por el que nació, demostrar que era posible publicar cómic en Galicia y superar las trabas económicas (El Mundo, 02-07-2011).
Etiquetas: , , , , ,

4.7.11

¡Ah, pero te está en gallego!

Ás veces no recreo, cando non estamos castigados (que vén sendo as máis da veces), aproveitamos para botarlle unha ollada á prensa. Un día andaba unha compañeira á procura dun xornal e ofrecinlle o xa finado Galicia Hoxe. Colleuno, relaxouse e comezou a lectura das letras grandes.
Segundos despois, o periódico aterraba sobre a mesa da sala:

--¡Ah, pero te está en gallego! --foi o seu comentario, pronunciado cun acentiño que os meus alumnos non dubidarían en cualificar de montuno.
En todos os gremios hai xente pa tó. E este triste país glotófago, de tanto comerse a si mesmo acabará coma as vacas tolas. Xa lle faltou máis.
Lamento a morte do Galicia Hoxe. Foi o medio que máis se debruzou sobre a cultura do país (que vai máis aló do Gaiás) e o que nos achegaba o resto do mundo na nosa lingua. Era dos poucos xornais --se non o único-- que tiña unha sección (Aulas) dedicada ó mundo do ensino.
Non será semente que caia en terra seca.