31.3.09

Lingua esgallada-47

Velaquí algunhas expresións recollidas das exposicións orais. Contémplaas dende a óptica do rexistro estándar e propón a solución que creas máis idónea. E para pórlle o ramo á obra, comenta as razóns da rectificación.


470 Un día que se adentran no bosque sáelles un lobo grande.

471 O lobo se comeu unha vaca coa súa filla.

472 Ten unhas marcas no cuello.

473 Era unha persoa que tiña enanismo.

474 Que chámase X.

475 Despois hai máis persoaxes...

476 Está narrado en tercera persoa.

477 Podían disfrutar.

478 A Zoé invitáronlle a fumar.

479 Eles lle din que mercáronlle unha bata.


CONDICIÓNS DO TRABALLO

BAC: Rectificación + explicación.

ESO: Rectificación.

Valoración: Actividade para mellora de nota, segundo previsto na programación.

Data entrega: 24 horas despois da publicación neste blog. Non se contan festivos nin sábado inglés.

Imaxe de fotosdehumor.com

30.3.09

A lingua e o calzador

Vou seguir o consello do xeneral Franco: non me quero meter en política. Así Deus me salve. Só vou reparar na lingua da pancarta.
A veciña L. estarase a preguntar:
-¿El que "declina" ese letreiro?
Calquera sabe.
¿Será imposición lingüística?
¿Galego cordial?
¿Galego urxente?
¿Variedade dialectal?

Se cadra... está ben de máis. As linguas imperialistas non merecen moitos requilorios.


Imaxe: El País, 30-3-09.

29.3.09

Noticias de literatura-57

Daniel Salgado publica en Luces unha reportaxe sobre Xelís de Toro, co gallo da edición de Riofero: "Un escritor na fronteira ".
Relación de finalistas dos premios AELG 2008.
Xabier P. Docampo , premio Irmandade do Libro:
Docampo desenvolve unha ampla traxectoria pedagóxica, que o leva a colaborar en distintas publicacións e, sobre todo, a afondar nun marco até entón pouco explorado en Galicia: a da oralidade. "Na oralidade", asegura o autor nunha recente entrevista, "reside a raíz e o cerne diso tan fuxidío que chamamos literatura. A orixe do feito literario está na palabra e esta é a esencia da oralidade. Calquera texto, por moi afastado que pareza estar do oral, aprehendémolo coma un resoar interior, coma un eco que nos vén de algures? Unhas veces dun lugar remoto no tempo e outras dun corazón descoñecido, pero sempre é un son que nos invade" (Galicia Hoxe, 21-3-09).
Cristina Ferreiro presenta o seu poemario Desequilibras e caer. Segundo declaracións da autora, trátase dun poemario do cotián, expresado cunha lingua cotiá, en verso libre apoiado na musicalidade.
Documental para recuparar a figura de Lois Pereiro:
"En vida, publicou só dúas obras antes de morrer de sida: Poemas 1981/1991 (Positivas, 1992) e Poesía última de amor e enfermidade (Positivas, 1995). Foron suficientes para se gañar o respecto dos intelectuais galegos, entre os que se conta César Antonio Molina, quen, como recoda Martínez, “foi o responsable da aparición de Pereiro nunha antoloxía de poetas españois na editorial Anthropos” (Xornal de Galicia, 25-3-09).
Os lobos de Moeche , de Manel Cráneo, recrea en cómic as revoltas irmandiñas.
Rubén Ruibal e César Candelas , gañadores do Premio de Teatro Radiofónico:
A historia dun eterno perdedor, o boxeador británico Peter Buckley, resultou ser a gañadora da terceira edición do Premio de Teatro Radiofónico do Diario Cultural, o programa da Radio Galega, que dirixe Ana Romaní. Rubén Ruibal e César Candelas escribiron xuntos a peza e recollerán o galardón nunha gala que se celebrará no Teatro Rosalía de Castro da Coruña (Galicia Hoxe, 26-3-09).
Unha primavera para Aldara , de Teresa Moure, faise con varios premios de Teatro María Casares.
Cincuenta anos d' A esmorga. Varios artigos fan lembranza da efeméride. No suplemento cultural Luces atopamos a reportaxe de Óscar Iglesias ("Blanco Amor e a censura infinita ") e a de Daniel Salgado ("A novela dun outsider "). Ambas as dúas tocan os aspectos máis sensibles do autor e da súa obra máis emblemática.
Anúnciase a edición de Cabalos do alén, obra coa que Xavier Lama gañou o González Garcés de poesía. Galicia Hoxe publica a entrevista de Lupe Gómez co escritor.
A AELG rende homenaxe a Mariví Villaverde, con todos os transterrados na memoria.

Imaxes de galegos.info (Cristina Ferreiro), Xornal de Galicia (Xavier Lama) e Galicia Hoxe (documental sobre Lois Pereiro).

22.3.09

Xosé Manuel Fernández Castro. Misterio en Guernica

1. Parella nova que foxe da represión e da guerra cara a Francia na compaña dunha "viúva de paredón". Polo camiño atopan outra muller que malamente pode andar porque rompera un pé na fuxida. A ponte fronteiriza fora bombardeada e teñen que recuar. A saída nalgún barco élles moi cara. Sobreviven e tentan aforrar para a pasaxe nun matadoiro de polos, acollidos pola propietaria. Nese refuxio, a parella ten un fillo.
A saída para o estranxeiro vólveselles imposible. Nin contando coa axuda do cabalo e mais do touro o darían logrado. O bombardeo (de Guernica) acaba por convertelos nunha estadea que berra: "Queremos vivir".

2. A peza preséntanos un combinado de viacrucis e Nadal (Epifanía entre viacrucis e tableau vivant", leva como subtítulo) representado polos personaxes do cadro de Picasso. Os personaxes padecen persecución; procuran unha fuxida salvadora que os leve a terras máis acolledoras; sofren caídas e golpes; axúdanse; temos un nacemento, mais non nun pendello, senón no matadoiro; o neno non nace chorando: fala e non ten boas novas que contar, porque sabe, o mesmo que os animais, que a morte xa vén polo aire.

3. Aínda tratándose de teatro para monicreques, os personaxes teñen a consistencia de seres de carne e óso. Viven e fannos vivir a crueldade absurda das guerras.

4. O cadro de Picasso resulta case que imprescindible para entender esta obra. Mais a historia que nos conta non sae do cadro; é a historia a que "instala" o cadro ó xeito dun portal-teatro: " O portal de Guernica está baldeiro, nin sequera vemos os animais" (Instalación, p. 39). Cara a ese inevitable portal camiñan os personaxes coa pesada carga das súas vidas. Cando o bombardeo estrague xentes, animais e facendas, dese "portal" sairá unha estadea que clama pola vida, e a súa ladaíña quedará ecoando nos oídos do espectador: "Queremos vivir".

5. Acompaña ó texto unha ampla e variada proposta musical que lle dá fondura ás palabras e suxiren aquilo que o espectador non ve: Gipsy Kings, Beyoncé, Leo Delibes, Shakira, Emma Shaplin, Vangelis, John Wiliams, Sash, Haendel, Héctor y Tito, Rubettes, Bryan Adams...

6. Páxinas que axudan á comprensión da obra: afarIIREP

Estudos do autor sobre teatro en :Signa; en formato pdf .



Xosé Manuel Fernández Castro, Misterio en Guernica, IGAEM / Baía Edicións , A Coruña 2007. III Premio Barriga Verde de textos para teatro de monicreques.

Imaxe vía lg3 literatura

19.3.09

A pomba e o degolado. Léxico-2

Imaxe:
 Club de lectura ARS LEGENDI.
Para o club de lectura de A pomba e o degolado (de Fina Casalderrey) que acepten o desafío do léxico.
O exercicio consiste en relacionar as palabras da columna da esquerda, que aparecen na novela, coas que se propoñen na columna da dereita. Pode haber algunhas palabras sen relación e outras que presenten varias.

Velaí queda


18.3.09

Cosa, tocino, tonto: gallego

No diario El País lemos a noticia da futura retirada de certas acepcións de "gallego" do DRAE:
-La Real Academia Española retira tonto...
-Cosa y tocino antes que persona.
Non imos dicir que é unha mala noticia. Así e todo, por máis que molesten o oído, as palabras só dan conta da realidade de fondo e esta non se arranxa con correccións superficiais de entradas de dicionario. Aínda que... menos dá unha pedra.
Contra o que nos chamen de todo, case que debiamos estar inmunizados. Na torta das aldraxes hai ración para todos; tanta como para provocar máis dun conflito internacional. A quen isto escribe cáusanlle máis preocupación estoutras noticias, tamén relacionadas coa lingua, que sen seren aparentemente aldraxantes, son abondo máis perigosas:
-Catástrofe lingüística...
-As portas do plurilingüismo
-Decretos e decrépitos
-Galicia Bilingüe insiste na división...
-Comparan o galego cunha especie de marea negra...

E todo isto sen saírmos da prensa de hoxe.
Mentres, os "gallegos" seguen emigrando, (porque es lo que toca, como diría alguén).
Como sigamos coa nosa esperanza de burros, confiando en sabe Deus que ou quen, vainos pasar o sol pola porta e chegaremos a derradeira definición de "gallego", que será sinónimo de burro morto.
Que Deus nos atope sorrintes.

(As imaxes collinas do Google; deixo as ligazóns en gallego:imaxe1, imaxe 2 e imaxe 3.)

15.3.09

Noticias de literatura-56

Cincuenta aniños leva por este mundo Le Petit Nicolas (O pequeno Nicolás; fíxoo falar en galego María Luísa Álvarez Santamarina, de grata memoria para nós). Temos noticias de que foi ou vai ser levado ó cine.
Tamén están de aniversario os monicreques de Kukas: "No ano 1979, Isabel Rey e Marcelino de Santiago, Kukas, fundan Os Monicreques de Kukas, a compañía de teatro de marionetas máis antiga de Galicia. O seu traballo caracterízase por contribuír á dignificación do teatro de marionetas, tanto dende o punto de vista formal como argumental e textual, tratando temas preferentemente relacionados coa historia e as tradicións galegas" (Galicia Hoxe, 5-3-09). Celébrano coa representación de Un agasallo para Xaquín.
Xosé Manuel Eyré analiza a micronarrativa no libro Nin che conto. Para coñecer e gozar a micronarrativa .
Óscar Iglesias entrevista en Luces (El País) a Víctor Campio , poeta de publicación serodia, en parte por decisión propia e en parte por razóns alleas á súa vontade que o autor vai debullando ó longo da conversa co entrevistador.
Álvarez Blázquez lembrado e homenaxeado polos fillos. Poemas ao pai trátase dun conxunto de poemas dedicados a Xosé María Álvarez Blázquez dende a nostalxia, a admiración e o afecto (Faro de Vigo, 7-3-09).
Ollos de auga , traducida ó alemán.
Lupe Gómez entrevista a María Reimóndez , premiada co San Clemente.
Palabras para un baleiro, de Baldo Ramos , gaña a IX edición do Premio de Poesía Fiz Vergara Vilariño: "acomete un achegamento existencialista, case filosófico, na procura dunha expresión que vai máis alá da propia poesía, algo que engasta ao mesmo tempo coa súa vertente como pintor" (Galicia Hoxe, 15-3-09).
Vicente Araguas presenta en Madrid Vinte e catro xeitos de querer a Brian: "Este poemario ofrece vinte e catro formas de querer a un amigo perdido. Un amigo, Brian Hughes, ó que Araguas lle dedica esta elixía funeraria. Un amigo que o leva a Glasgow, cidade que protagoniza o seu primeiro libro de poesías e que neste segundo volume dá comezo coa morte do mesmo o 11 de outubro no patio de luces da casa do poeta" (Galicia Hoxe, 15-3-09).
Este curso está sendo moi cruel coa nosa xente de letras. Raro é o mes, cando non a semana, que non atopamos a noticia necrolóxica nos papeis. Desta vez sorpréndenos o pasamento de AvelinoAbuín de Tembra.

Imaxes de Galicia Hoxe

12.3.09

Lingua esgallada-46

Velaquí algunhas expresións recollidas das exposicións orais. Contémplaas dende a óptica do rexistro estándar e propón a solución que creas máis idónea. E para pórlle o ramo á obra, comenta as razóns da rectificación.

460 A historia que trata se vai ó pasado.

461 Crece e se fai unha bella muller.

462 Non podía hacer nada para que se desenamorase.

463 J. vai a casar.

464 A levan cos mormóns e a casaron obrigatoriamente.

465 O seguiu e non lle recoñeceu.

466 Lle deu a elixir entre dúas pílulas.

467 Coa súa sangue puxo a palabra na parede.

468 Se lle tirou encima para pelexar con el.

469 Na calle ninguén te conoce pero na casa eu te aplaudo.


CONDICIÓNS DO TRABALLO

BAC: Rectificación + explicación.

ESO: Rectificación.

Valoración: Actividade para mellora de nota, segundo previsto na programación.

Data entrega: 24 horas despois da publicación neste blog. Non se contan festivos.

Imaxe de 01men.

11.3.09

Centenario do Futurismo (3)

Velaquí uns retallos do artigo de Maurizio Serra, autor do libro Marinetti et la révolution futuriste, Éditions de L'Herne.

O artigo completo: "Poésie et politique", en Le Figaro.

Sostén Maurizio Serra que, nestes cen anos de Futurismo, dúas das súas características máis salientables --a carraxe contra o decadentismo e o evidente belicismo-- suscitaron abondos malentendidos.
En Francia este movemento de "hixiene social" impulsado por Marinetti provocou os primeiros embates n escena internacional. O italiano, nado en Exipto, apaixonado polo simbolismo, rexeitou calquera concesión ós outros ismos que lle disputaban o primeiro posto no panorama artístico parisiense. Non se trataba só de vaidade persoal. Os compañeiros de aventura (pintores, escritores, arquitectos, cineasstas...) pretenderon unha renovación total do home, da moral e mesmo da natureza contra todo pasatismo, o decadentismo e o refuxio nos fastos da Belle Époque. París era unha presa que cumpría conquistar.

Dende as orixes, o Futurismo converteuse nun signo anunciador do belicismo (I Guerra Mundial etc.). Marinetti canta a tomada de Libia ós turcos, dálles a benvida ás treboadas de aceiro que estralampaban no ceo escuro de Trípoli. Tamén lle atopamos o gusto do compañeirismo viril das trincheiras de todas as guerras, ó que nunca renunciou (marcha voluntario á fronte rusa en 1942, con 66 anos; o seu derradeiro poema é unha louvanza do guerreiro aviador, logo kamikaze). Pero Marinetti é incapaz de personalizar a violencia que, ós seus ollos, non é se non a técnica posta ó servizo do mito: non ten nada que ver coa percepción física do horror e do sufrimento. Para Maurizio Serra trátase dunha transfiguración poética da realidade que anuncia moito máis que a chegada dos gulags e dos campos de exterminio.

Por outra banda, a perspicacia política que se autoatribúe lévao a cometer o erro fatal da súa vida: cando, na inmediata posguerra, se decata de que un partido futurista non é quen de tomar poder en Italia, adhírese á causa mussoliniana. Marxinado por un réxime que se pretende revolucionario, pero que prefire cortexar as vellas xerarquías reaccionarias e clericais da Italia de outrora, o modernismo futurista acaba de vez. O movemento logo abate as ás: entre os que morreron na fronte (Sant'Elia, Boccioni) e os que abandonan ou se exilian, xa non aflúen para as súas fileiras máis que mozos de talento inseguro, mentres se van cerrando as fronteiras da autarquía fascista, e a chamada "!Futuristas do mundo, unídevos!" resoa dun xeito cada vez máis patético.

Pero polo menos dúas veces na súa vida fixo ben a súa escolla sen ningunha dúbida: en 1914-1915, militando con d'Annunzio e o -demasiado- esquecido Guglielmo Ferrero pola intervención do seu país a carón da "irmá latina", contra "espírito teutón" que el abomina. Vinte anos máis tarde, cando interrompeu ruidosamente unha xira na Alemaña nazificada e cando se comprometeu despois nunha desobediencia activa no momento en que o fascismo adopta unha servil lexislación racista, a finais 1938, chegando á devolución simbólica do seu barrete de académico. E todo indica que, o 10 de xuño de 1940, a entrada de Italia na guerra de Adolf Hitler foi para el un día de loito futurista, mesmo se o seu deber de militante e de soldado o obrigaba a calar.

Existen moitas contradicións en Marinetti, como en todo creador, e o personaxe non fixo nada para resolvelas. A súa ansia infantil de pendurar unha etiqueta futurista a calquera sector da vida cotiá, do deporte ó mobiliario, da moda á gastronomía, (...) ¿acaso non anuncia a gran confusión (ou fusión ) dos valores da modernidade? E o seu desdén pola obra de arte relixiosamente concibida e insubstituíble, ¿non será retomado por Andy Warhol ou Stockhausen?

O autor do artigo recoñece que o debate é longo, pero con todo cómpre felicitarse por estes cen anos tan ben levados.

Imaxes de Corriere della Sera e decitre.fr

8.3.09

O único que queda é o amor. Cuestionario

Para o club de lectura de:
Agustín Fernández Paz, O único que queda é o amor, Vigo, Xerais, 2007.

CUESTIONARIO

  1. Á luz da lectura, comenta esta frase: "Todos os paraísos teñen data de caducidade, aínda que eu daquela non o soubese" (p. 139).
  2. Céntrate no conto "Despois de tantos anos" e comenta os cambios de comportamento que se foron operando dunha xeración a outra.
  3. Comenta: "A memoria é traidora, vai e vén polos camiños que quere e xoga con nós sen que poidamos evitalo. Pero a imaxinación é máis fiel, podemos mandar nela ao noso antollo" (p. 161).
  4. A ilusión como recurso literario e como recurso vital. (Para empezar, podes ver os relatos "Un río de palabras" e "Unha foto na rúa").
  5. Comenta a presenza da morte na obra. (Repara especialmente no relato "Despois de tanto tempo", p. 145, e confróntao con outros relatos que tratan o tema.)
  6. Fai o mesmo co mundo de ultratumba. (Repara: "Esta estraña lucidez", "Unha historia de fantasmas"...)
  7. Despois de ler a obra, ¿podemos describir o que chamamos amor?
  8. Á luz da lectura da obra, comenta a cita de Orhan Pamuk que a encabeza.
  9. Repara na explicación final do autor ("De amores e de libros") e explica por que razóns os libros poden ser obxecto do noso amor.
  10. En todos os contos se establece unha relación directa entre o sentimento amoroso e a palabra. Comenta este aspecto.
  11. Cita e comenta o sentimento da terra ou dos lugares nativos que se manifesta nos personaxes dalgúns contos. (Por exemplo, "Amor de agosto", "Ríos de memoria" ou "Meditación ante o álbum de fotos familiar").
  12. Na presentación editorial dise que "hai unha trama de fíos invisibles que une as vidas dos personaxes deste libro". ¿Cales poden ser os fíos desa trama?
  13. Relaciona e comenta brevemente aqueles relatos en que os protagonistas ven dirixida a súa vida polas fortes presións familiares. (Repara, p. ex., en "Un radiante silencio", "Amor de agosto"...)
  14. Os libros e os estados de ánimo dos personaxes. Repara, por exemplo, en "Un radiante silencio", p. 18. Cita máis casos.
  15. Comenta a presenza na obra do sentimento de frustración.
  16. Repara no conto "Un amor de agosto" e describe a vida nunha vila rural na época do "desarrollismo": contacto co mundo, relacións sociais, sistema de ensino, economía familiar, usos e costumes...
  17. Analiza o papel da memoria na obra, especialmente dende a óptica dos protagonistas. ¿Pódese dicir se a soleira dos relatos está na lembranza? (Cfr.: pp. 145-146 como punto de partida.)
  18. Escolle dous ou tres contos, os que che parezan máis axeitados, e analiza neles a grandeza e a miseria das relacións de parella.
  19. Comenta a percepción subxectiva do espazo. (Podes empezar por "Meditación ante o álbum de fotos familiar", nomeadamente polo que di na páxina 136.)
  20. Na obra son tan numerosas as citas bibliográficas coma escasas as referencias á música e ó cine. Así e todo, estas últimas tamén son significativas. Comenta este aspecto, reparando especialmente no relato "Despois de tantos anos".
  21. Se considerases esta obra como un manual de educación sentimental, ¿que ensinanzas tirarías del?
  22. Repara nas ilustracións de Pablo Auladell e dá a túa explicación sobre a presenza de anxos con ás cativas.
Imaxes de filix.org e Pablo Auladell.

1.3.09

Noticias de literatura-55

Entre outras, a pasada quincena deixounos estas novas literarias:

Dor da claridade, primeiro poemario de Carlos Arias. M. Dopico fala co autor en Galicia Hoxe (18-2-09): "Dor da claridade é, segundo explica o seu autor nunha entrevista, o "descubrimemto da vida. Habitarme a min mesmo. Empezar a ver algo despois de ter os ollos pechados, cuns ollos máis limpos, abertos á realidade, guste ou non guste. A luz causa dor nos ollos cando vimos da escuridade...".
Manuel Rivas , premio Del Riego de periodismo.
Tamén viaxamos n' O Globo de Shakespeare. J. Miguel Giráldez fala con Jaureguizar, autor da novela da que temos noticia semanas atrás.
Rafael Laso Lorenzo tenta a sorte e a morte na novela A vida que non é.
Postos a cumprir anos, o futurismo xa vai indo polos cen. O xornal Le Figaro lémbrao con algúns artigos: "¿Que lle debemos ó futurismo? ", "Poesía e política " e "Marinetti o chauffard (chofer ruín) da arte".
Bieito Iglesias fala de lingua e literatura con Manuel Vidal Villaverde.
Reigosa estuda a Galicia máxica de García Márquez.
A compañía Bicodobrelo pon en escena a Comedia bífida de Núñez Singala.
Homenaxe a Rosalía: Rosalía21.
AGAL estuda e homenaxea a figura de Marinhas del Valle e recupera a súa obra.
Narciso de Gabriel narra o matrimonio de Elisa e Marcela (sucedeu en 1901).
Lembranza de Xosé Fariña Jamardo no seu cabodano.
Agustín Fernández Paz na feira de Boloña.

Fotos Antonio Hernández e Bicodobrelo, publicadas no Galicia Hoxe.