2.12.17

Rolda pola república das letras-191. Novembro de 2017

Esa lista del patrimonio documental vela por la protección de esos fondos y por su accesibilidad (La Voz de Galicia, 01-11-2017).
[...] 94 contos que se suceden en orde minguante: o primeiro, Intruso, ocupa tres páxinas, mentres que o derradeiro, Infarto flamenco, ten nada máis que tres palabras (Xesús Fraga, La Voz de Galicia, 03-11-2017).
[...] en Elisa e Marcela non só dúas mulleres non renuncian ao seu amor nunha sociedade machista e homófoba, senón que se afonda na revisión da construción social da masculinidade -e da feminidade- (entrevista de Montse Dopico, Praza Pública, 03-11-2017).
[40 anos da publicación]
As convulsións sociopolíticas -a ditadura esboroábase- e a iniciación a unha existencia liberada conforman o pano de fondo de Dos anxos e dos mortos. Obra de protagonismo mozo e colectivo e con vontade de ruptura estética, escrita por un anarquista confeso, era, considera Kukas, "un froito máis naquela festa cultural e ideolóxica". Malia a violencia ambiental da época, as lembranzas reconstrúen un tempo vizoso, intenso, de caos e descubrimentos. Diso trata, tamén, a novela (Daniel Salgado, Sermos Galiza, 03-11-2017).
[...] un libro que rompe os lindes da poesía e que, sen dúbida, se vai converter nunha das lecturas imprescindibles da temporada en Galicia (El Correo Gallego, 04-11-2017).
Premio de Poesía Erótica Illas Sisargas, a decimosegunda edición [...]. Diáspora de amor balea é un espistolario a dúas voces "nas que a forza do erotismo está na distancia física entre as voces. É un erotismo imaxinado, cálido, tenro, construído desde a memoria dos corpos e, á vez, na fertilidade da imaxinación", sinala o fallo (Sermos Galiza, 04-11-2017).
[...] selección plural confeccionada segundo o criterio destas diferentes persoas que están vinculadas, dunha ou doutra forma, á Literatura Infantil e Xuvenil (LIX) en galego (Belén Bouzas, Sermos Galiza, 05-11-2017).
[...] analiza o sistema galego de medios de comunicación e o traballo dos xornalistas durante a Transición (Praza Pública, 05-11-2017).
O xurado valorou que a novela de Antonio Piñeiro é un “relato cunha grande habilidade narrativa que arrisca e funciona como mecano en que a persoa lectora ten que implicarse para construír o quebracabezas até a última páxina” (Sermos Galiza, 07-11-2017).
[...] el jurado de la edición número 23 de los Premios San Clemente Rosalía-Abanca ha escogido esta mañana como ganadores a Todo canto fomos, de Xosé Monteagudo, Patria, de Fernando Aramburu, y Morir en primavera, de Ralf Rothmann (Tamara Montero, La Voz de Galicia, 08-11-2017).
Conmemorar unha das grandes figuras da poesía e literatura galega de tódolos tempos. Ese era o fin da homenaxe que se lle brindou onte na libraría Andel de Vigo a Xohana Torres (Mar Mato, Faro de Vigo, 08-11-2017).
O mesmo ano en que os bolxeviques tomaron o Palacio de Inverno en Petrogrado, Ramón Cabanillas publicaba unha das súas obras maiores, Da Terra Asoballada. Libro de poemas chave no ambiente cultural das Irmandades da Fala (Sermos Galiza, 08-11-2017).
[...] devólvenos en Ultramarino o pracer e o misterio deses instantes fuxidíos que, dalgún xeito, marcan as nosas vidas. É un libro que transpira luz e estremecementos táctiles, que asume o risco da aventura poética e o hedonismo do xogo ­introspectivo, a forza e a emoción de saberse dono de plenitude carnal (El Correo Gallego, 09-11-2017).
O tributo -convocado sob a lenda de "Atesourando a palabra"- reuniu unha nutrida representación das artes polas que Paco Souto profesaba un maior cariño: as plásticas, a poesía, a música… (Sermos Galiza, 12-11-2017).
[...] o selo ourensán Eurisaces publica nun só volume -Poesía reunida (1988-2017)- a obra completa de Vázquez Naval, o que engade un libro inédito aos seus tres poemarios coñecidos: As voces da saudade (1988), O rito do regreso (1996) e As luces de noutrora (2010). Temporais pasaxeiros (H. J. P., La Voz de Galicia, 13-11-2017).
Un libro no que un mozo transexual chamado Álex comeza unha viaxe cara si mesmo despois de subir un vídeo á súa canle de YouTube, na que compartirá anacos da súa vida e das súas experiencias (entrevista de Borja Casal / H. J. P., La Voz de Galicia, 13-11-2017).
Pola versión ao galego de de Fosca (1869), de Iginio Ugo Forchetti (entrevista de Daniel Salgado, Sermos Galiza, 13-11-2017).
A activista cultural María Casar guiará ese día ás doce da mañá un roteiro pola cidade natal de Villalta, A Coruña. Titúlase Roteiro sobre o espello do mar e do vento e transitará "polos espazos que poetizou, porque na súa obra a Cidade faise palabara e reconstrúese como lugar mítico" (Sermos Galiza, 16-11-2017).
Anatomía da lingua foi escrito aos poucos, pero am preocupación polo noso idioma sempre estivo aí. É unha dor, unha cousa latente, que hai que intentar curar. A poesía é un analséxico e, á vez, unha denuncia, nun país coma o noso que abandona o seu (entrevista de Daniel Salgado, Sermos Galiza, 17-11-2017).
Unha obra de “corte filosófico” onde concede “un espazo de dignidade aos outros, aos diferentes, aos marxinados” –en palabras do xurado– deulle ao xornalista e escritor Alberto Ramos o XVII Premio Risco de Creación Literaria. Trátase de A simetría das bestas, que verá a luz en 2018 (Sermos Galiza, 18-11-2017).
"Os críticos, quen o coñeceron, ou no libro de conversas [Conversas con Carballo Calero, 1989], afirman que Carvalho Calero nunca falaba da Guerra Civil. Si o fixo nun romance 50 anos despois". O conflito armado entre democracia e fascismo ocupa a segunda parte de Scórpio. Dalgún xeito, anticipa a vaga de literatura da memoria histórica que abundará a narrativa galega no inicio deste século (Daniel Salgado, Sermos Galiza, 19-11-2017).

Para min é un pouco a subversión do discurso dos superheroes, que é un espazo da cultura pop que me interesa bastante e desde sempre. O que fixen foi utilizar esta cuestión como fío condutor da novela, do protagonista que vai intentando comprenderse a si mesmo a través dunha ferramenta como son os cómics. Iso é algo que todas as persoas facemos, pero sobre todo na adolescencia, un momento no que estamos intentando buscar os nosos referentes (entrevista de Belén Bouzas, Sermos Galiza, 20-11-2017).
Estíbaliz Espinosa escribe dende o enfoque «dunha cultura única -como define a propia autora- :a simbiose entre a ciencia e as humanidades, así como o eixe entre muller, tecnoloxía, palabra e ciencia» (Tamara Montero, La Voz de Galicia, 21-11-2017).
[...] relata una historia de aventuras sobre una organización clandestina creada para salvar obras de arte y, según el jurado, sobresale por "la mezcla de tiempos históricos" y una "relectura muy actual de la mitología griega con una gran sensibilidad con el patrimonio cultural" (El Correo Gallego, 22-11-2017).
[...] Arcadio López-Casanova. El foi o encargado de inaugurar o simposio co que a Real Academia Galega (RAG) conclúe na Coruña o seu programa sobre o autor ao que dedicou este ano o Día das Letras Galegas (Brais Capelán, La Voz de Galicia, 22-11-2017).
Desde Sacardebois, Araúxo vai reconstruíndo a memoria da comarca a través das palabras e recordos das súas xentes (El Correo Gallego, 23-11-2017).
Os fillos como ferida. Como fenda que racha a vida. A xuventude. E máis nun contexto de precariedade laboral, social e vital. Desa consciencia nace Lumes (entrevista de Montse Dopico, Praza Pública, 26-11-2017).
Nas súas páxinas, o lector pode descubrir a riqueza literaria de puntos da cidade a través da información referida á vida e á obra do autor de Merlín e familia, así como a outros creadores relacionados con el (El Correo Gallego, 28-11-2017).
Froito dun intenso traballo de anos, os autores achegan no libro documentación que proba o espolio coñecido pero tamén información e datos sobre moitos outros aspectos polémicos -cando non ilegais e claramente inmorais- que rodearon aquel proceso que supuxo un "macroespolio" moito máis aló da antiga residencia de Pardo Bazán e que contou coa colaboración da elite coruñesa conservadora da época (Miguel Pardo, Praza Pública, 28-11-2017).
En Acto de Hixiene, o público asiste ás exequias dunha artista que todo o mundo respectaba, pero ninguén coñecía.
   
        No fondo, a mesma denuncia: a pobreza -real, non romantizada nin metafórica- de moitos artistas
    -”Sabías que cando atoparon o cadáver estaba xa en descomposición? E que só comezaron a investigar porque deixou de pagar o aluguer? E que durante toda a súa vida non tivo un só recoñecemento que fose?” (Montse Dopico, Praza Pública, 29-11-2017).
[...] premio de novela por entregas de La Voz de Galicia na súa última edición (Jorge Lamas, La Voz de Galicia, 30-11-2017).
A historia comeza cando o narrador decide abrir o vello bául do bisavó e atopa unha morea de poemas escritos sobre cortizas de bidueiro (El Correo Gallego, 30-11-2017).

15.11.17

Sapos e Sereas (de Ana Cabaleiro). Cuestionario

Imaxe: Editorial Galaxia
Para o club de lectura de Sapos e Sereas (de Ana Cabaleiro).

CUESTIONARIO

  1. No conto tradicional o sapo agachaba un príncipe ao que o bico da namorada volvía ao seu ser. Analizade esta visión clásica e contrastádea coa que se aprecia en Sapos e Sereas.
  2. Se non agachan “fermosos e afoutos cabaleiros”, ¿que veñen sendo os sapos dos relatos de Sapos e Sereas? Para comezardes a tirar do fío reparade nas páxinas 88-9: “os sapos non se bican, que os sapos só se tragan”.
  3. ¿A quen se dirixe a autora no epílogo?
  4. No epílogo cítanse tres mulleres. ¿Quen son? ¿Que teñen en común? ¿Que de diferente? ¿Que herdanza nos deixaron?
  5. Comentade as posibles semellanzas das protagonistas dos relatos coas mulleres que se citan no epílogo.
  6. Valorade este consello: “Se intentas imitala [a Xudit], procura estar no bando dos que fan as leis” (p. 88).
  7. A vida da xente rexistra unha boa restra de “traizóns” como, por exemplo, a crenza nos Reis Magos (p. 17). Rastrexade os relatos e citade algunhas das “traizóns” que atopedes.
  8. Comentade se os contos con final feliz son unha ferramenta para educarnos na resignación.
  9. Analizade a comunicación no matrimonio Aurora-Xosé no conto “Crónica do poema estragado”.
  10. No relato “A noite que o Lobo Feroz coñeceu a Groucho Marx” apréciase un radical cambio de roles dos personaxes en comparanza co conto tradicional que lle serve de base. Comentade este aspecto.
  11. Relacionade os elementos dese universo simbólico que nos acompaña dende a infancia (Carapuchiña, Lobo Feroz, Serea…) e comentade o tratamento que se lles dá nesta obra.
  12. ¿En que relato atopamos un conflito entre mundo rural e mundo urbano. ¿Como afecta ás relacións de parella?
  13. En máis dun relato tócase o tema dos malos tratos. ¿En que circunstancias se dan? ¿Como se enfoca ao tema?
  14. ¿Que tipo de papel desempeñan nestes relatos os personaxes masculinos?
  15. Ademais das relacións de parella, nestes contos trátanse outros temas como a desertización demográfica, a violencia doméstica, a educación infantil… Comentade estes e outros aspectos segundo o seu desenvolvemento na obra.

Ana Cabaleiro, Sapos e Sereas. Vigo, Galaxia, 2017.

7.11.17

Xosé Neira Vilas. Os papeis do vello mariñeiro

Imaxe: Os papeis do vello mariñeiro. Bolanda
Morre o vello mariñeiro e no rocho onde se refuxiaba para atoparse consigo mesmo e coas súas lembranzas achan uns papeis que veñen sendo as notas do relatorio de toda unha vida laboral.
O autor di ordenar e transcribir eses papeis e así llos presenta ao lector, na voz do mariñeiro narrador, coma se fosen anotacións para facer constar feitos sen ánimo aparente de procurar ningunha elaboración literaria.
Nesa vida de traballo relatada n’Os papeis do vello mariñeiro non aparecen datas concretas, pero os feitos narrados lévannos fundamentalmente aos anos sesenta do século XX, aínda que o marco cronolóxico sexa amplo dabondo para facernos ver a evolución da mariña mercante en medios e condicións laborais. Así, por exemplo, vemos como vai desaparecendo o contrabando de cousas miúdas (radios, whisky…), “necesario mercadeo” para redondear un salario miserable. A vista gorda do vixiante tamén axudaba. Mais aínda que mingüe o mercadeo, permanece o traballo sen horario e o cambio frecuente de barcos, as máis das veces baixo bandeira de comenencia.
A vida a bordo dun mercante non sempre resulta monótona nin levadeira. E cando o barco toca porto, os perigos cambian de cara pero non desaparecen. O mariñeiro en terra descoñecida pode verse drogado, asaltado, roubado…
O relato do vello mariñeiro tamén nos permite facer unha lixeira idea do país ao que van destinadas as mercadorías (sobre todo se non viaxan legalmente); deixan ver o que lle sobra ou o que lle falta. O lector non pode evitar imaxinar como será o país que importa bombóns ou champaña ou tractores de segunda man.
O noso mariñeiro traballa polo pan, mais tamén confesa que esta profesión lle permite sentirse libre (p. 67), sensación de liberdade que non sería posible en terra no país e na época que lle tocou vivir.

Noticias na rede


Xosé Neira Vilas, Os papeis do vello mariñeiro. Compostela, Bolanda, 2017. Ilustracións de Alberto Fernández García.

3.11.17

Necroturismo e literatura

Os cemiterios son lugares que se visitan varias veces en vida, por desgraza, e unha única e definitiva vez, se Deus dá vida e saúde, de mortos. Estes primeiros días de novembro é habitual pasar polo camposanto para honrar a memoria dos defuntiños. E nas Follas das Tres Verdades non é raro tropezar coa publicidade de actividades relacionadas co tanatoturismo. Un garbeo polo cemiterio permítenos gozar da escultura, da arquitectura (feísmo incluído) ou homenaxear a memoria de ilustres persoeiros que nel descansan . Non fai falla pór exemplos coma o Panteón de Galegos Ilustres nin de grandes camposantos coma San Amaro, Boisaca ou Pereiró; calquera humilde cemiterio parroquial serviría para dar fe do que estamos a falar. No mesmo garbeo tamén nos podemos decatar do difícil que resulta ser enterrado en galego.
O necroturismo non é novo. Veume á cabeza estes días un dato que atopei no libro de José-Carlos Mainer, Falange y literatura  (Barcelona, RBA, 2013, p. 85) que vou citar aquí:

“No mucho después [das reunións aristocratizantes dos membros da célula fundadora da Falanxe] un comité de estudiantes católicos y algún periodista conocido --Mariano Rodríguez de Rivas y César González-Ruano, entre ellos-- decidieron conmemorar a su manera el centenario del Romanticismo que Francia hizo coincidir con el del estreno de Hernani, en 1930, y los españoles con el nacimiento de Bécquer, en 1936. Desde la primera fecha se hablaba mucho de una vuelta a los valores sinceros y violentos del Romanticismo, vinculados siempre a la izquierda política, como puso de relieve un libro de José Díaz Fernández, El nuevo Romanticismo. Pero los citados celebrantes organizaron las “Visitas de arte a los cementerios de Madrid”, que, más bien, buscaban la dimensión esteticista de lo romántico y, en el fondo, una vindicación del sentimentalismo inequívocamente burgués --y también aristocratizante-- de aquella centuria. Agustín de Foxá fue uno de los asiduos a las visitas y no en vano, la sección de “Poemas románticos” de su libro El toro, la muerte y el agua (1936) [...] le granjeó un notable reconocimiento de tirios y troyanos”.

Imaxe: Público.es
O remate desta historia (se é que rematou) tivo máis violencia ca romanticismo, enterrou a cultura e moitas vidas ás que non lles deixaron ter o remate que merecen as xentes de ben, como tristemente sabemos todos. Deus queira que non volvan tempos tan triunfais.

31.10.17

Rolda pola república das letras-190. Outubro de 2017

Ofrécese aquí un modelo feminino de superación de adversidades deportivas e humanas, dentro dun mundo de obstáculos insuperables e riscos acuciantes que a protagonista e a súa nai solventan de xeito áxil, o que provoca, en ocasións, certa febleza na verosimilitude do libro (Berta Dávila, Praza Pública, 02-10-2017).
A obra, organizada en tres partes, alterna poemas estensos con textos breves, "de transición". E ratifica a singular querenza da autora pola poesía de riscos narrativos. "É poesía, claro, aínda que conta unha historia, cun principio e un final", engade (Daniel Salgado, Sermos Galiza, 02-10-2017).
  • Lara Dopazo Ruibal entrevistada en Galiciae.com, 10-10-2017.
  • Lara Dopazo, Claus e o alacrán: “A violencia, a escuridade, tiñan que estar. Xa que a súa obra nace da realidade da creba. Da caída das estruturas que nos sosteñen: redes de amigos rotas porque moitos teñen de emigrar, dereitos e deberes que nos negan, servizos sociais que se desmantelan, precariedade laboral e vital permanentes…” (entrevista de Montse Dopico, Praza Pública, 20-10-2017).
As cidades da nada foi unha estrea na que o poeta se revela cunha voz clara e perfilada, que xa anticipa algúns dos temas e recursos que marcarán os seus libros posteriores (Xesús Fraga, La Voz de Galicia, 03-10-2017).
[...] Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil. [...] Poemar o mar (Xerais), con ilustracións de Xan López Domínguez, pecha unha triloxía na que García Teijeiro tamén coloca aos lectores fronte a auga, como xa fixera nos volumes anteriores, Palabras do mar e En la cuna del mar (Xesús Fraga, La Voz de Galicia, 04-10-2017).
[...] el jurado de esta edición se decantó por esta obra por el "desarrollo que presentan los personajes, la estructura de la novela, perfilada a partir de tres voces que van encadenando una ficción de intriga y misterio, su lenguaje fluido y la intención de la novela de dirigirse a un público muy abierto" (Joan Estévez, El Correo Gallego, 05-10-2017).
En galego podémoslle ler Non me deixes nunca (novela) e Nocturnos (relatos).
[...] estuda os expedientes de 484 galegos xulgados entre 1964 e 1976 polo TOP. Na obra, analiza o funcionamento do propio tribunal, debullando con detemento a información existente na base de datos TOPDAT, e ofrecendo unha descrición sobre os lugares, profesións, acusacións, sentenzas... (Marcos Pérez Pena, Praza Pública, 08-10-2017).
[...] esta súa nova versión do conto popular árabe de Alí Babá, publicada na colección Costa Oeste de Galaxia, é particularmente interesante non só polo que ten de nova ollada sobre o coñecido senón, sobre todo, polo seu potencial para sinalar a febleza da lectura que fixemos do clásico e a nosa facilidade para borrar da memoria e do primeiro plano as voces que nos aprenderon a silenciar. Así, a ollada feminista e pacifista é necesaria (Berta Dávila, Praza Pública, 09-10-2017).
Unha inventora que vén viaxando dende finais do XIX de Londres e cae nunha vila galega. É unha muller intelixente, tan intelixente como estrafalaria. E aí están as dúas caras dunha moeda, o que atrae dela é esa mesma intelixencia que provoca o rexeitamento dos habitantes da vila (entrevista de Ana Abelenda, La Voz de Galicia, 10-10-2017).
Astérix e Obélix viaxan á Península Itálica, "onde os pobos itálicos tratan de conservar a súa autonomía e ven con malos ollos os intentos de dominación de Xulio César e as súas lexións" (Praza Pública, 10-10-2017).
Con el fin de buscar un equilibrio y de arropar al valioso documento se han incluido en la muestra cincuenta piezas procedentes de iglesias, museos y colecciones privadas de Galicia. Entre este aporte de origen medieval, destacan las reproducciones de Las Siete Partidas de Alfonso X el Sabio, con las que se prueba que el gallego de la época no solo era una lengua dedicada a la literatura, sino que también era utilizada en textos jurídicos, tal como destacó el comisario del proyecto, Francisco Singul (María Jesús Fuente, La Voz de Galicia, 11-10-2017).
[...] a súa obra teatral O proceso a Lucía Fidalgo [...] inspírase na historia dunha muller que foi procesada por bruxería no século XVII (La Voz de Galicia, 12-10-2017).
[...] o congreso Nós tamén navegar. 40 anos de poesía galega, organizado pola AELG e que se desenvolveu hai uns días no Pazo da Cultura de Pontevedra. As dúas xornadas deste encontro serviron para reivindicar, entre outras cuestións, a poesía escrita por mulleres, mais alén dos tópicos porque, tal como remarcaba Yolanda Castaño en alusión aos discursos sobre as “poetas dos 90 (Montse Dopico, Praza Pública, 13-10-2017).
[...] ofrece unha obra de iniciación en que o sistema de clases británico non sae indemne (Daniel Salgado, Sermos Galiza, 26-10-2017).
[...] o tribunal valorou a capacidade da obra gañadora para "tecer unha historia con fortes doses de intriga" e unha "notable economía de recursos, adelgazando a presenza de personaxes e escenarios para lograr unha extraordinaria concentración expresiva na que a linguaxe da súa prosa xoga un papel principal" (Galicia Confidencial, 29-10-2017).
Atopamos aquí unha colección de ensaios breves de diferente procedencia coa temática central ou tanxencialmente literaria como núcleo condutor. Publicados orixinalmente entre 1975 e 2001, reúnense aquí algunhas das prendas de amor da experiencia literaria dun autor ao longo de toda a súa traxectoria (Berta Dávila, Praza Pública, 30-10-2017).
[...] fai un compendio do saber popular, principalmente dos camiños, das pontes e das fontes e lavadoiros. “Non so falo dos eidos, tamén o fago das súas xentes”, puntualiza Ripalda para facer un repaso aos oficios tradicionais (Atlántico, 31-10-2017).

22.10.17

André Kaminski. Os xardíns de Mulai Abdalá

Imaxe: Rinoceronte Editora
Estes relatos de Kaminski conforman unha crónica da África poscolonial. Atopamos neles historias persoais, pero tamén colectivas. O autor recolle o odio ao colonizador e a desconfianza que espertan os cooperantes da mesma raza. Describe a loita por superar a situación de derrubamento que provocou a descolonización, transmite o sentimento de ilusión esperanzadora das xentes que soñan cun país libre e a frustración que os novos mandatarios non tardan en provocar.

Na obra atopamos os seguintes relatos:

  1. “Vitoria sobre a forza da gravidade”. Selección de persoal para volver pór en marcha a cadea de televisión que os franceses abandonaran en Alxeria. Un personaxe peculiar polo que ninguén daría un can acaba brillantemente o proceso. O personaxe conta a historia dun individuo desprezado que decide suicidarse. Esa historia fai que unha fermosa compañeira se namore del. A compañeira tamén resulta ser unha moza desprezada pola súa propia familia que tivo que prostituírse para poder sobrevivir. Ambos os personaxes, xuntos, deciden vivir.
  2. “A señora Zaui”. Respectuosa e cumpridora cos preceptos da súa relixión, viúva dun heroe da revolución, maltratada por un dos seus fillos, traballa de criada na casa dun matrimonio europeo que ten un fillo con problemas de saúde. A señora Zaui, medio meiga, logra sandalo co seu sangue (menstrual). Gaña o aprecio do matrimonio, pero segue a ser incomprendida pola aceptación da súa condición de muller maltratada porque quen a maltrata é carne da súa carne. Hai cousas que nin a fe dá explicado.
  3. Hafid fora un navalleiro fedayin (“vingador”). Dedicárase a castigar, cortándolles unha orella, aos que os seus superiores sinalaban como traidores á causa. Gañou un ascenso a soldado do exército popular combatente pola liberdade. Encomendáronlle a misión de facer estoupar un cine cheo de franceses. Había moitos nenos. Recuperou a bomba e logrou que non estoupase no cine, pero a policía perseguiuno e ferírono. Para os franceses era un terrorista, para os alxerianos un traidor. Perdeu as pernas e a noiva. Inválido, gañaba a vida rexendo un bordel no deserto.
  4. “Eu e os caníbales”. Un xuíz de París, membro do PC, xulga unha muller guineana que recoñece ter devorado un meniño de seis meses. A señora Diogo demostrou perante o tribunal como o fixera baleirando unha cabeza sen lle tocar. A acusación derrubárase. O narrador confesa non entender África. Tentan explicarllo con razóns como: “O voso código penal non serve para comprender a nosa vida. Porque só comprendedes aquilo que podedes ver ou oír”.
  5. “O meu criado”. O fillo dun comunista, que traballa para un país da África colonial acabado de independizar, ten un criado negro. Un luxo que co seu salario non se pode permitir. O criado cumpre satisfactoriamente co seu cometido, pero o patrón nunca o ten visto traballar. Mesmo coa pouca paga que lle pode pasar, o criado logra permitirse certos luxos. O patrón chegou a pensar que o goberno llo metera na casa para espialo. Descubriu que o criado negro subcontrataba o traballo: o salario africano permitíalle facer estas cousas. A relación patrón-criado acaba mal pola falta de confianza. O africano pídelle ao europeo que lisque, porque no seu país poden vivir sen eles.
  6. “Pilz”. Alias Champiñón. Vive perdido nun lugar ao pé do monte Nimba. Logrou facer fortuna como mecánico nun lugar onde malamente se pode sobrevivir. Un dos seus recursos básicos consiste en evitar que lle saian competidores. Pero Pilz é un individuo xa marcado pola súa propia orixe: é alsaciano, e nos momentos complicados da historia todos o consideran do bando contrario. No remate do relato, Pilz, créndose descuberto, desaparece. En realidade, foi sempre un desaparecido.
  7. “Baby Marx”.  Robert-Jean Longuet, alias B. M. por ser neto do pensador, vive protexido en Marrocos pola defensa que fixo dos bérberes marroquís cando o goberno francés os quixo converter pola forza ao cristianismo. O caso da defensa dun xerife deulle sona internacional. A parte penosa da súa historia ten que ver coa aparición dun personaxe ao que o narrador cualifica de réptil. Na procura de si mesmo, este personaxe decide emigrar a Marrocos e facerse comunista. Recibe a orde de esparexer no Marrocos español un panfleto en árabe asinado por Longuet. Non sabía o que dicía o panfleto e por iso buscaba o seu autor, para saber o que puña e para liberarse dos remorsos porque o panfleto supuxera o fusilamento dun home a mans dos rebeldes españois.
  8. “O terremoto de Agadir”. Triste historia que ten o seu lado cómico. Xulgan a un pobre home por agredir a unha enfermeira da Cruz Vermella cando o sacaron de entre o entullo no que o enterrara o terremoto. En realidade, tratábase dun morto de fame que baixara das montañas cando lle morreu a cabra co ánimo de cometer un delito para que o metesen na cadea, onde lle darían de comer gratis. O terremoto enterrouno nun rocho con comida e bebidas alcohólicas. A reacción de baterlle a enfermeira debeuse a que coidaba que o estaban botando fóra do paraíso. Outra historia paralela a esta cóntanos como un mercador asegura os bens que aparentemente non corren perigo, ponlles un valor altísimo coma se quixese levar á ruína ao asegurador. O terremoto dálle o dereito a cobrar unha cuantiosa indemnización, pero non a vai ver porque o asegurador morreu no terremoto.
  9. “Os xardíns de Mulai Abdalá”. O mulai vive nin país acabado de liberar. Así e todo, a situación non é moi diferente á da época colonial. Desexa cambiar a actitude dos seus gobernados, a educación, a economía e ata a paisaxe. Pero a poboación nómade non atende os seus desexos. Decide actuar e promulga leis que non teñen nada que envexar á peor das ditaduras. En moi poucos anos abriron pistas, escavaron minas, alfabetizaron tribos, plantaron xardíns, substituíron camelos por vehículos… Os súbditos entenderon a mensaxe e parece que quedaron contentos.
Dictiografía


André Kamisnski, Os xardíns de Mulai Abdalá. Cangas, Rinoceronte, 2010. Trad. de Ana Abeleira.