Francisco Álvarez. Ratas en Manhattan

Temática da obra: Emigración. Identidade. Interculturalidade. Desigualdades económicas e sociais. Saudade.
Ambientado en Nova York, é, aínda, un dos poucos libros que trata historias da emigración en Norteamérica.
Non atopa aquí o lector os patufos desleigados xostregados por Celso Emilio, mais os relatos de Francisco Álvarez tráenllos á memoria. Cun estilo de crónica periodística, o escritor guardés ponnos diante dos ollos uns personaxes que sobreviven na emigración sacando a relucir o peor da condición humana.
En conxunto, os dezaoito relatos conforman unha boa crónica do lado escuro da emigración. Nin os triunfadores o son realmente.
As ratas que dan título ó mollo de relatos aparecen só no primeiro deles:

"Non existe o silencio nestas rúas. Tan só os mortos gozan deste luxo. Por iso
aquela noite, que non podía ser distintas ás demais, no medio do chiar das rodas
na rúa e cos saloucos e xemidos das parellas fornicando no apartamento contiguo,
Alcibiades e Ramona non escoitaron o berro do seu fillo. Un meniño de tan só
tres anos que nese preciso intre era alimento das ratas" (p. 11).

No resto dos relatos aparecerán as ratas que cadaquén pode levar dentro. Porque "hai ratas no Wall Street, hai ratas en Park Avenue e tamén hai ratas na Casa Branca" (p. 14).
Detrás deste mostrario da sentina da condición humana está a crítica do estilo de vida americano, que converte calquera cousa, mesmo os sentimentos, en mercadoría ("Cemiterio dos heroes").

Mais tampouco todo son ratas nesta obra; mesmo hai relatos humorísticos (San Carallán"; "O porco Canizo"). Tamén abonda a xente simplemente machacada pola vida ("A muller de negro"), vingativa ("Return to sender", "O can dos xanciños"), adoecida ("Comido con amor") ou sinxelamente saudosa ("O caso A Peneira"). En definitiva, xentes para ás que "A terra prometida" non pasou de ser un camiñar polo deserto.

María Xesús Nogueira, na páxina da Associació d'escriptors en llengua catalana, salienta ó referirse a esta obra enmarcada no panorama da literatura galega:
El cosmopolitisme i la globalització

De manera semblant a les transformacions que coneix la societat, i apressada per
l’afany de modernització, la literatura gallega va incorporar un imaginari cosmopolita derivat de la realitat multicultural i de la globalització. Aquests referents, que ja van cridar l’atenció de molts poetes dels vuitanta en el seu esforç d’actualització del gènere líric, condueixen el lector a escenaris llunyans com els que apareixen en la narrativa de Xavier Queipo, Lois Diéguez (pensem en la recent O canto do Muecín, (2007). Un cas singular per la seva freqüència en diverses novel·les escrites en els últims anys és el de Nova York, escenari d’O home inédito (2005), de Carlos G. Meixide; Ratas en Manhattan (2007), de Francisco Álvarez; i New York (2007), d’Inma López Silva.

Sobre o autor ou a obra atopamos información en:
Casa das Letras: recensión da obra. Unha visión máis persoal atopámola n' O trasno viaxeiro.
Xurxo Bértola encárgase da recensión da obra no suplemento cultural d' A Peneira, periódico que aparece nun dos relatos.
Book Press: Autores Hispanoamericanos celebran Herencia del Inmigrante en NY.
Faro de Vigo : crisis cultural gallega en N.Y.
La Voz de Galicia : Las instituciones ultiman detalles para hermanar la Torre y la estatua de la Libertad.
Pere Meroño, le o libro no tren de Galicia e fai literatura comparada; sobroulle tempo: "Tren Barcelona-A Coruña. 7 del matí. Llarguíssim cuc ferrat i plumbi. Em duc pel viatge –només seran 15 hores!—“Ratas en Manhattan” de l’escriptor gallec Francisco Alvárez. És un aplec de 18 relats sobre emigrants gallecs a la ciutat dels rañaceos –gratacels-, escrits en gallec –així em torno a familiarizar amb l’idioma d’en Castelao –l’equivalent al nostríssim Joan Fuster".

O texto íntegro da obra no Centro de documentación da AELG.

---

Francisco Álvarez, Ratas en Manhattan, Compostela, Sotelo Blanco, 2007.