12.4.16

Manuel López Foxo. Sobre a poesía última de Manuel María (1976-1995)

Imaxe: Edicións Laiovento
Escritos dende a amizade e a admiración, Manuel López Foxo recolle neste libro un feixe de traballos sobre a obra poética que Manuel María escribiu entre 1976 e 1995. Estudan a etapa máis frutífera do poeta chairego. Son traballos diversos que cobren dúas décadas de labor, cohesionados por unha idea central: o desexo de convidar á lectura e ao estudo desprexuizados da poesía de Manuel María. Desexo non totalmente cumprido, aínda que as achegas á obra e á figura do poeta sexan hoxe abondosas e fondas. “É o meu desexo tamén convidar desde estas páxinas os lectores e as lectoras a redescubrir a palabra poética de Manuel María na súa expresión máis íntima e humanista” (p. 10). Este libro de López Foxo vai máis alá do marco cronolóxico do título e ofrece un seguimento do labor poético dun sempre activo Manuel María e referencia ese labor co doutros creadores do noso ámbito cultural: sempre que se produciu un cambio de rumbo na literatura do País, nomeadamente na poesía, a figura de Manuel María, independentemente da larga ou escasa recepción crítica da obra, estaba no grupo dos iniciadores do novo rumbo.

No perfil biográfico do poeta chairego, López Foxo destaca especialmente o carácter de figura ponte exercido por Manuel María:
Esta é a primeira reivindicación que quero facer da personalidade de Manuel María: salientar o seu perfil de patriarca, o seu papel de ponte histórica entre o nacionalismo da República e o nacionalismo da posguerra e o seu exemplo de intelectual sempre fiel ao país.
Manuel María pertence [...] a unha xeración fundamental na historia da nosa cultura contemporánea, a un grupo que asumiu un triplo compromiso: o compromiso coa lingua galega cando era case un delito escribir en galego, o compromiso cunha literatura que cumpría restaurar e enriquecer e, finalmente, o compromiso co proceso político do país, coa reorganización do nacionalismo galego” (p. 22).
Advirte Manuel López Foxo que para unha mellor comprensión da obra do chairego cómpre ter en conta as datas de redacción, mellor ca as de publicación: entre unhas e outras puideron ter pasado anos ou non ter correlación a publicación de obras coa súa redacción. Tocoulle vivir en tempos difíciles para a publicación en galego e as obras tiveron que durmir un longo sono nas gabetas.
Tendo en conta o anterior, López Foxo distingue catro épocas na poesía de Manuel María:
  1. Desasosego, que nos sitúa o poeta na Escola da Tebra: Muiñeiro de brétemas.
  2. Apertura á paisaxe: Terra Chá.
  3. Poesía de denuncia: Documentos persoaes, Mar Maior, Odes para un tempo de paz e de alegría.
  4. Retorno á poesía amorosa: Poemas ao Outono, Poemas da labarada estremecida.

Entre as características xerais da poesía de Manuel María salienta:
  • O compromiso e combate que manifesta, para empezar, na escolla lingüística.
  • O sentimento da terra e a fidelidade ás raíces.
  • A expresión do sentimento amoroso.
  • A visión panteísta da natureza.

Imaxe: Sobre a poesía última de Manuel María
O silencio que caeu sobre a poesía social, e sobre a de Manuel María en particular, atribúeo López Foxo a tres causas principais: o atraso na publicación dalgunhas obras significativas, a publicación en edicións humildes (ou nin sequera editadas) e a reacción da crítica contra todo o socialrealismo que, no caso do noso poeta, apunta no seu compromiso social e na súa militancia política. De aí a  chamada a redescubrir a Manuel María sen o prexuízo provocado pola poesía social que non sempre merece a cualificación de panfletaria. Manuel María, sen esquecer o compromiso, procurou a expresión estética dun xeito moi evidente.

Dictiografía

Manuel López Foxo, Sobre a poesía última de Manuel María (1976-1995). A Coruña, Laiovento, 2010.

Ningún comentario: