14.11.10

Si me permiten voy a cambiar al castellano

Recollo este artigo do xornal El País (13-11-2010) e recomendo a súa lectura -coas consabidas reservas porque disque non é prensa amiga- a todos os que estades co tema da lingua e a sociedade.
O xornal antecitado titula deste xeito: Currás usa el castellano en un discurso por ser un tema "abstracto".
Se as cousas ocorreron como nolas conta o xornal, o título está atinado e resulta un excelente exemplo dunha doenza vella coñecida como prexuízo lingüístico.
A enfermidade e abondo común, pero resulta moi dolorosa para a lingua cando a padecen aqueles falantes que teñen presenza social e deberían converterse nos seus valedores máis senlleiros e prestixiosos. Véñenme á cabeza un par de casos moi soados no seu tempo. Lembro o dun presentador da TVG de poboado bigote que sempre metía no seu programa de debate algún convidado forasteiro para ter a desculpa coa que "pasarse al castellano" por deferencia con el; aínda que o convidado lle pedise seguir no galego, porque o entendía perfectamente aínda que non o falase, o presentador "se pasaba... se pasaba". Tamén lembro o programa que dirixía a muller dun célebre escritor, destinado ó público da TVG (outra vez); a desculpa para eliminar a presenza do galego era que se gravaba na Casa de Galicia en Madrid...
Tema abstracto, convidado forasteiro, lugar de gravación... son desculpas moi válidas e razoables, como se pode comprender.
O prexuizoso nin se recoñecerá incompetente nin sentirá ningún remorso. Se non emprega a lingua B non é porque sexa ignorante, senón porque a lingua é incapaz de comunicar pensamentos sutís. De paso, regálalle tal sutileza e capacidade á lingua A. E queda tan campante... e mesmo haberá quen o defenda coa requinaterna da "libertad de elección".
Con semellante diagnóstico, se a doenza, no canto de ser psíquica, fose somática xa teriamos o enfermo na pataqueira. Mais deste xeito, a única que vai dar co cu no tego será a "lingua proletaria do meu pobo".
Os lingüistas, pola súa parte, sosteñen que calquera lingua do mundo é ferramenta capaz de transmitir o pensamento dos seus falantes (supoñendo que pensen). Hoxe en día non se lle escapa a ninguén -nin ós nosos consejeros- que nos tempos de Cervantes ou Shakespeare nin se sabía o que eran as TIC nin a macroeconomía, mais nestes tempos seica si... E calquera que teña coñecementos pode falar do asunto en calquera lingua do planeta.
Tamén sosteñen os linguistas que calquera individuo que adquira información nun idioma X pode transmitilos noutro idioma H. Todo dependen da mestría que teña o individuo nos idiomas X e H. Ignoro en que idioma leu a consejera Currás a Les Metcalfe, pero vou aventurar unha hipótese baseándome no decreto de plurilingüismo. A saber: o autor inglés non está traducido ó galego, nin é conveniente que o estea por ser unha lingua menor; El País suxire que debeu consultar unha versión castelá -quizais a do Ministerio para las Administraciones Públicas do ano 1989- como recurso pasaxeiro mentres o progreso non nos permita ler e conferenciar directamente en inglés, excelencia que se acadará grazas ó decreto de plurilingüismo.
Lembremos que estas avanzadas teses lingüísticas xa as había no século XIX, se non antes. E das súas consecuencias tamén estamos avisados.



"Si me permiten voy a cambiar al castellano, ya que algunos de nuestros asistentes no pertenecen a esta comunidad autónoma y Metcalfe ya es de por sí bastante abstracto", se justificó ayer la conselleira de Facenda, Marta Fernández Currás, durante su discurso en el Foro Nueva Economía de Santiago, en el que intervino para explicar las decisiones presupuestarias de su departamento.
La conselleira empezó en gallego agradeciendo los elogios de la presidenta del Parlamento autónomo, Pilar Rojo, que acababa de introducirla, así como la presencia de los asistentes Pero cuando entró en materia optó por citar a un teórico, para lo que recurrió al castellano. Currás, pontevedresa, se ha esforzado en mejorar su dominio del gallego -ha recibido clases particulares- desde su llegada al Gobierno autónomo.
Les Metcalfe, de quien Currás tomó la descripción de los tipos de presupuestos, es un estudioso de la hacienda pública. Entre sus trabajos destaca La modernización de la gestión pública, publicado a finales de los ochenta, que analiza la reforma de la administración pública de Reino Unido durante el thatcherismo.

Ningún comentario: