26.10.07

Xosé María Álvarez Blázquez. Na vila hai caras novas (1)

Na vila hai caras novas, de Xosé María Álvarez Blázquez (Vigo, Ir Indo, 1993).
0. A presentación editorial sinala o feito de ser esta novela finalista do premio Nadal (convocado por primeira vez no outono de 1944 e outorgado o día de Reis de 1945), mais tamén sinala o esquecemento inxusto que sufriu.
Son moi ilustrativas as palabras de José María Martínez Cachero ó falar desa primeira edición do premio Nadal (La novela española entre 1936 y 1975, Madrid, Castalia, 1989, p. 86): “Concursaron veintiseis novelas y, por tres votos contra dos, Nada, de Carmen Laforet ganó a En el pueblo hay caras nuevas, del escritor gallego José María Álvarez Blázquez”.
1. Consta a novela de 29 capítulos, distribuídos en tres partes: simétricas as dúas primeiras (capítulos I-XII e XIII-XXIV, respectivamente) e máis reducida a terceira (XXV-XXIX). O autor preséntanos na primeira parte os principais personaxes e o feito que motiva o relato: o asasinato do coronel Le Coste; na segunda, o inspector Flandín vai levando a cabo os traballos da investigación ata chegar a un punto morto que resolve, a gusto de case que todos, a rara mestría do señor abade.
2. Na vila non pasa nada fóra do habitual. A xente vai levando a vida pouco a pouco, coma sempre. Todo resulta previsible. Mais o día do seu aniversario, o coronel Le Coste aparece morto. Todo apunta a que foi “asasinado a traizón no seu propio xardín” (p. 25). A partir de aí, o ambiente da vila comeza a rexistrar unha “tola efervescencia”.
O autor documenta os estraños comportamentos dos personaxes, centrándose nos máis significativos que, capítulo a capítulo, focalizan o desenvolvemento da narración. Ante os ollos do lector pasa toda unha galería de personaxes que constitúen as forzas vivas da vila: o coronel retirado, a fillastra, o tolo oficial da vila, o zapateiro alcohólico, a solteirona que non perde a esperanza de casar algún día, o alcalde pasteleiro, o servizo do coronel (mordomo, secretario), o médico flegmático e humorista (trazo compartido por varios personaxes), o mestre, a sombreireira murmuradora, o fotógrafo, o xuíz, o abade...
A estes hai que sumarlles as caras novas que son enviados para facer as pescudas pertinentes: o inspector Flandín, o axudante Reynolds (quizais o máis parvo do corpo), o capitán Savigni...
Todos acaban desconfiando de todos e algúns chegan a denunciarse mediante anónimos. Aínda que as autoras dos anónimos eran coñecidas de sobra: recorrían a este método sempre que querían botar unha loia a correr.
Saen a relucir as virtudes dos personaxes, pero tamén as súas pequenas miserias. O autor preséntaas ante o lector envurulladas nunha grande comprensión e sentido do humor. O humorismo é sen dúbida un dos trazos máis salientables da novela.
Funeral á parte, a obra ten final feliz: aclaración dos feitos, volta á normalidade, casorio... e fe, corroborada polos feitos, na bondade humana.

(As imaxes da igrexa de San Bartolomé de Rebordáns están en http://www.turgalicia.es/sit/ficha_datos.asp?ctre=121&crec=4597&cidi=C.)

Ningún comentario: